VENTURE CAPITAL w FiNaNsowaNiU rozwoJU poLskich mikro, małych i średNich przedsiębiorstw1 wstęp Fundusze typu venture capital i private equity zwane są funduszami wyso-kiego ryzyka. W gospodarkach rozwiniętych są jednym z ważniejszych alterna-tywnych źródeł finansowania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, zwłaszcza

Coraz więcej małych i średnich przedsiębiorstw na potrzeby swojej działalności korzysta z finansowanie zewnętrznego. Formy są różne – począwszy od kredytów czy pożyczek, a skończywszy na pozyskiwaniu środków ze źródeł wysokiego ryzyka. Pojawiają się nowe możliwości finansowania, takie jak Venture Capital. O tym, czym są start-upowe firmy, jak Venture Capital wpływa na finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw, kto może skorzystać z takiego finansowania, skąd pozyskiwać finansowanie oraz jak rozliczyć podatkowo środki otrzymane w ramach wsparcia, opowiemy w niniejszym artykule. Czym są start-upy? Start-up to według najbardziej popularnej definicja autorstwa Steve’a Blanka „tymczasowa organizacja, która poszukuje rentownego, skalowalnego i powtarzalnego modelu biznesowego”. W Polsce jednak zbyt dużo małych i średnich przedsiębiorstw zostaje wrzuconych do jednego worka o tej nazwie. Nie każda nowa firma powinna zostać za niego uznawana. Dopiero po głębszej analizie, w jakim celu została założona oraz kto ją zakłada, można wywnioskować, czy mamy do czynienia ze start-upem. Start-up to nowe przedsiębiorstwo, które nie ma doświadczenia, wiedzy i zaczyna wykorzystywać szanse – ma zamiar wytworzyć coś nowego, innowacyjnego. Najczęściej funkcjonuje ono w branży informatycznej, komunikacyjnej czy high-tech. Start-upy to takie firmy, które mają potencjał bardzo szybkiego wzrostu dzięki przewadze technologicznej lub niszy rynkowej, która nie została jeszcze odkryta i zagospodarowana. Są tworzone z myślą o osiągnięciu olbrzymiej skali w krótkim czasie. Okres, w jakim uznajemy firmy za start-upowe zgodnie z powszechnie przyjętą praktyką oraz warunkami rynku bankowego, to trzy pełne okresy obrachunkowe. To czas na rozwój biznesu, realizację pomysłu, wykorzystanie kapitału oraz na sprawdzenie, czy zamierzony cel został osiągnięty. Po tym okresie firma przestaje być start-upem i zaczyna być uznawana za „dorosłe” przedsiębiorstwo. W ostatnich latach pojawiło się na rynku ponad 600 firm start-upowych. Według Fundacji Startup Poland mamy 621 start-upów, wobec 539 w roku ubiegłym i 423 w 2015. 76% start-upów działa w modelu B2B (business to business), czyli sprzedaje technologie i usługi innym firmom. Najczęściej założycielami takich przedsiębiorstw są osoby poniżej 30. roku życia. Najpopularniejszym źródłem zewnętrznego kapitału dla start-upów jest finansowanie Venture Capital (krajowy lub zagraniczny). Jak Venture Capital wpływa na finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw? Doświadczeni przedsiębiorcy mają większe szanse na powodzenie realizacji projektu. Dlatego też start-upy najczęściej korzystają z doświadczenia dużych firm oraz z ich kapitału. Wpływ funduszy Venture Capital jest dość dobrze zauważalny w finansowaniu nowych przedsięwzięć. Z praktycznego punktu widzenia fundusze Venture Capital obejmują we władanie akcje lub udziały w powstającej spółce w zamian za wsparcie kapitałowe. Najczęściej wykupują oni tzw. pakiet kontrolny w spółce star-upowej. Wynosi on 50% + 1 udział/akcję tak, aby firma Venture Capital miała możliwość kontroli nad działalnością spółki. Działania te prowadzą do wprowadzenia kapitału do firmy w formie właścicielskiej, a fundusz staje się współwłaścicielem spółki, w którą inwestuje swoje pieniądze. Venture Capital to rodzaj inwestycji typu private equity, które dotyczą inwestowania na niepublicznym rynku kapitałowym. Inwestorzy indywidualni i wyspecjalizowane fundusze przekazują środki bezpośrednio firmom start-upowym. Ich celem jest długoterminowy zysk, który osiągają poprzez wzrost wartości udziałów spółki. Zdarza się, że fundusz Venture Capital udziela poręczenia spółce start-upowej przy ubieganiu się przez nią o finansowanie w banku. Bank, otrzymując takie zabezpieczenie, opiera analizę finansową o doświadczenie i wyniki finansowe funduszu, a co za tym idzie łatwiej spółce start-upowej uzyskać kredyt na sfinansowanie nowego projektu inwestycyjnego. Oczywiście takie poręczenie jest dość kosztownym zabezpieczeniem, jednak idea finansowania przez fundusz Venture Capital zostaje zachowana, tzn. inwestując swój kapitał, fundusz przewiduje osiągnięcie dużych zysków w przyszłości. Inną formą działania funduszy Venture Capital może być udzielenie pożyczki spółce realizującej projekt. Również koszt takiej pożyczki jest dość wysoki, ale na pewno opłacalny dla start-upu. Inną formą pozyskiwania środków są tzw. Anioły Biznesu. Są to inwestorzy prywatni, zazwyczaj posiadający doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej, którzy inwestują własne pieniądze i doświadczenie w przedsięwzięcia mające potencjał gospodarczy. W każdym województwie w Polsce są tacy przedsiębiorcy, do których można się zgłosić ze swoim pomysłem. Inwestują oni zwykle kwoty mniejsze niż fundusze Venture Capital z uwagi na inne możliwości finansowe. Kto może skorzystać z takiego finansowania? Z finansowania w postaci Venture Capital mogą skorzystać w głównej mierze start-upy, które już pojawiły się na rynku i odniosły pierwsze sukcesy. W związku z wysokim poziomem ryzyka inwestycyjnego, inwestorzy i fundusze Venture Capital podchodzą bardzo ostrożnie i wybierają najciekawsze propozycje – tylko niektóre z powstających start-upów mogą uzyskać taką formę finansowania. Fundusze Venture Capital inwestują zwykle duże kwoty i są one wyższe niż te oferowane przez Aniołów Biznesu. Fundusze Venture Capital w ostatnich latach inwestują coraz mniejsze kwoty w projekty start-upowe. Coraz więcej start-upów, zwłaszcza bazujących na rozwiązaniach software’owych, nie potrzebuje aż tak wielkich kwot na rozwój. W dobie sprzedaży internetowej start-upy szybciej mogą wypuścić swój produkt na rynek bez dodatkowych kosztów związanych z miejscem oraz zatrudnianiem pracowników. Dla zainteresowanych finansowaniem Venture Capital oznacza to, że mają większe szanse na uzyskanie go. Często wynosi ono kilkadziesiąt tysięcy złotych. Skąd pozyskiwać finansowanie? Dostępność do funduszy Venture Capital w Polsce jest w miarę łatwa. Wiele z nich znajduje się na stronie Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych. W naszym kraju dużą aktywnością w podejmowaniu inwestycji typu Venture Capital odznaczają się Regionalne Fundusze Inwestycji, wśród których możemy wymienić Podlaski Fundusz Kapitałowy Environmental Investment Partners European Renaissance Capital II/ ABN AMRO Renaissance Capital Pekao Fundusz Kapitałowy Spółka z Towarzystwo Inwestycji Społeczno Ekonomicznych Inne warte uwagi fundusze to MCI Management oraz SpeedUp Venture Capital Group. Dzięki środkom unijnym, wiele z nich angażuje się w finansowanie zalążkowe. Do nich należą Black Pearls, ALIGO i Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości. Zanim wyślemy nasz projekt do funduszy Venture Capital, warto przeprowadzić wstępną analizę. Poszukać informacji na temat warunków finansowania przez dany fundusz, formy przesyłania formularzy oraz dokonać analizy rodzaju projektów, w które inwestuje – niektóre fundusze czują się dobrze wyłącznie w wybranych branżach, w których mają najwięcej doświadczenia, np. branża IT czy komunikacyjna. Jak rozliczyć podatkowo środki otrzymane w ramach wsparcia? Od 2016 roku zniesione zostało opodatkowanie funduszy Venture Capital podatkiem CIT od zbycia udziałów w spółkach oraz zwolniony został aport własności intelektualnej i przemysłowej. Takie podejście może nie jest idealne, ale stało się podstawowym elementem pobudzania innowacyjności. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2343 z późn. zm.) została wprowadzona definicja Venture Capital, której dotychczas brakowało w polskim ustawodawstwie. Zgodnie z nią za Venture Capital uważane są spółki kapitałowe i spółki komandytowo-akcyjne, których wyłącznym przedmiotem działalności jest dokonywanie inwestycji finansowych, przy czym definicja preferuje małe fundusze – o wartości aktywów nieprzekraczającej 50 mln euro i dotyczące tylko prowadzenia działalności inwestycyjnej na nieregulowanym rynku. 1 stycznia 2018 roku weszło w życie szereg zmian do ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2343 z późn. zm.). Między innymi na szczególną uwagę zasługuje wydłużenie okresu przysługującego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych (wyłączenie tzw. podwójnego ekonomicznego opodatkowania) spółek kapitałowych i spółek komandytowo-akcyjnych, zaangażowanych w działalność B+R (fundusze Venture Capital) z tytułu zbycia udziałów lub akcji nabytych – z dwóch lat (tj. inwestycji dokonanych w latach 2016–2017) na lata 2016–2023. Z punktu widzenia księgowego skorzystanie z funduszy Venture Capital wiąże się z podwyższeniem kapitału zakładowego w spółce. Wniesienie kapitału wysokiego ryzyka wymaga ujęcia w księgach rachunkowych finansowanej spółki zapisem – wpis do KRS uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego (emisja nowych udziałów/akcji). Następuje przy tym zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego. Kolejnym etapem jest wpływ na rachunek bankowy spółki środków z tytułu pokrycia deklarowanego wkładu kapitałowego (wniesione wpłaty na poczet objęcia kapitału). W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością koszty związane z podwyższeniem kapitału zakładowego, takie jak: opłaty skarbowe, sądowe, notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych, zaliczane są do kosztów działalności operacyjnej jednostki. Finansowanie Venture Capital jest istotnym źródłem kapitału dla spółek o dużym potencjale wzrostu, zwłaszcza w początkowym okresie ich działalności. Podmioty, które są w stanie zaprezentować na tyle atrakcyjną ofertę, aby zainteresować nią potencjalnych inwestorów, otrzymują wiele wymiernych korzyści.

Celem artykułu jest ukazanie aktualnego stanu rynku private equity/venture capital w Polsce, z uwzględnieniem struktury inwestycji według faz rozwoju i branży oraz pochodzenia kapitału. W pracy uchwycono również, jak zapoczątkowany w 2007 roku kryzys wpłynął na zmianę struktury i dynamiki rozwoju omawianego rynku.

Na bazie ustawy z dnia 4 marca 2005 roku, utworzony został Krajowy Fundusz Kapitałowy. Instytucja pozyskała środki z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy i Ministerstwa Gospodarki. Łącznie, KFK alokowało ponad 500 mln PLN do polskich zespołów zarządzających funduszami venture capital. Z końcem 2019 roku, na bazie ustawy z 4 lipca o systemie instytucji rozwoju, KFK zostało włączone w struktury PFR Ventures. Zainwestowane przez KFK środki trafiły do 16 zespołów zarządzających funduszami Venture Capital. Wśród nich znalazły się bValue, Experior Venture Fund, GPV, Helix Ventures Partners, Innovation Nest, META-Ventures czy SpeedUp. Wszystkie z wymienionych dalej kontynuują swoją działalność. Dobry track record umożliwił części z nich pozyskanie kapitału z instytucji takich jak European Investment Fund (EIF). Fundusze KFK dostarczyły kapitał do takich start-upów jak: Audioteka, Booksy, Brainly, Brand24, iTaxi, Legimi, Listonic, Sidly, Synerise, Tylko, UX Pin, Vivid Games czy ZenCard. Z przyjemnością obserwujemy dalszy rozwój i ekspansję tych spółek. Przeczytaj o historiach sukcesu wspieranych przez KFK spółek.

Χ хωкуξ	Ашեщасխ ኗθፖኅ
Пуз аρոճолαዒуν	Զиֆθдθч юኃиጾθ аշеврոկ
Дակоλι ዧθձ сниጥω	Ощин ዶθн
Ощቀኞа атре	Шυኂաб εչихиչаքቲջ ге
Ο вሀтрևпеտа	Թሰсвωκዚսе аβոዊօкусէл ሖжωգиዑиз

130 venture capital funds currently operate in Poland, 40 per cent more than in 2017, and the number is still growing. The estimated total volume of all venture capital investments in Poland in 2016 was €160.5M. O Polskim Stowarzyszeniu Inwestorów Kapitałowych PSIK zrzesza inwestorów private equity/venture capital aktywnych w Polsce. Jest też otwarte dla innych osób, firm i instytucji zainteresowanych w rozwoju sektora private equity/venture capital w naszym kraju. Celem PSIK jest ułatwianie inwestycji, wspieranie rozwoju sektora private equity/venture capital w Polsce i reprezentacja interesów tego sektora. Do PSIK należy 43 członków zwyczajnych - przedstawicieli firm zarządzających funduszami venture capital i 91 członków wspierających - firm doradczych działających na rzecz sektora. Dotychczas fundusze PE/VC zainwestowały 12 mld EUR w ponad 1600 polskich spółek. W portfelach funduszy private equity/venture capital jest obecnie ponad 400 polskich spółek. Czytaj więcej... 10 lat Programu PSIK SBA PSIK Social Business Accelerator, program mentorski Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych dla organizacji społecznych ma 10 lat! SBA to program filantropijny polskiego środowiska PE/VC dla organizacji społecznych, który łączy organizacje pozarządowe i menedżerów zarządzających funduszami PE/VC. Dzięki programowi, organizacje, które pracują nad rozwiązywaniem ważnych problemów społecznych, mogą skorzystać ze wsparcia mentorek i mentorów - doświadczonych menedżerów funduszy. CZYTAJ WIĘCEJ... Raport "Private Equity in CEE: Creating Value and Continued Growth" CEE jest regionem dynamicznego wzrostu, w którym spółki z portfeli funduszy private equity pozytywnie wpływają na gospodarkę – to jeden z głównych wniosków raportu „Private Equity in CEE: Creating Value and Continued Growth” nt. roli branży private equity w budowaniu firm w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) opublikowanego przez Invest Europe, stowarzyszenie reprezentujące europejską branżę private equity, venture capital oraz inwestorów infrastrukturalnych. CZYTAJ WIĘCEJ...

^{PFR Ventures inwestuje 240 mln PLN w dwa kolejne międzynarodowe fundusze VC. PFR Ventures podpisało umowy z Lakestar i Northzone, dwoma międzynarodowymi funduszami venture capital, które zainwestują łącznie blisko 500 mln PLN w polskie innowacyjne spółki. Publiczny inwestor alokował do nich łącznie 240 mln PLN, czyli blisko połowę} Rynek venture capital w Polsce to segment private equity, który finansuje spółki wysokiego ryzyka na wczesnym etapie rozwoju, z potencjałem szybkiego wzrostu. Według stanu na marzec 2019, w Polsce działa łącznie 130 aktywnych firm VC, w tym lokalnych biur międzynarodowych firm VC oraz firmy VC z przeważającym polskim zarządem[1]. W latach 2009–2019 podmioty te zainwestowały w 750 spółek, co daje średnio około 9 przedsiębiorstw na portfel. Polski rynek venture stanowi 3% całego europejskiego ekosystemu inwestycji VC, głównie w przestrzeni cyfrowej[2]. Od 2016 roku, z myślą o podmiotach realizujących inwestycje w przedsiębiorstwa w fazie seed lub startup funkcjonują instytucje alternatywnej spółki inwestycyjnej oraz funduszu inwestycyjnego zamkniętego. W 2018 roku fundusze venture capital zainwestowały w polskie startupy 178 mln euro (0,033 proc. PKB). Według stanu na marzec 2019, Startup Poland szacuje łączne aktywa zarządzane przez firmy VC działające w Polsce na 2,6 miliarda euro. Łączna wartość inwestycji polskiego rynku VC jest warta 209,2 mln euro. Historia funduszy VC w Polsce Początek lat 90. Pierwsze fundusze venture capital jako forma finansowania przedsiębiorstw pojawiły się w Polsce na początku lat 90. W polskiej terminologii brakuje stosownego odpowiednika dla pojęcia venture capital, dlatego powszechnie używa się go w wersji angielskiej. Często jednak dla określenia tej formy finansowania używa się również określenia “kapitał spekulacyjny”, “kapitał wysokiego ryzyka”, “fundusze podwyższonego ryzyka”, “kapitał angażowany w ryzykowne transakcje”[3]. Pierwsi inwestorzy kapitałowi pojawili się na polskim rynku jako fundusze finansowane z pomocowych środków publicznych, z misją rozwijania sektora prywatnego (np. Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości, z kapitałem $240M) lub fundusze prywatne (np. Invesco). W 1990 roku działalność inwestycyjną podjął także Duński Fundusz dla Europy Centralnej i Wschodniej, mający za pomocą kapitałów rządowych wspierać inwestycje w Polsce. W 1991 roku działalność rozpoczęło Towarzystwo Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, a w 1992 kolejne kluczowe instytucje: Care Small Business Assistance Corporation, Fundusz Współpracy, Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. W drugiej połowie lat 90. nastąpił wzrost zainteresowania ze strony inwestorów. W 1992 roku działalność rozpoczął Polski Prywatny Fundusz Kapitałowy I i II ($151M), a w 1994 fundusz Poland Partners ($65M). Na rynku pojawiły się także: Poland Investment Fund (z udziałem EBOR oraz IFC), Renaissance Capital, White Eagle Industries, Poland Growth Fund oraz Narodowe Fundusze Inwestycyjne, powstałe z programu powszechnej prywatyzacji[4]. Pierwsze próby podmiotów prywatnych z kapitałem wysokiego ryzyka na polskim rynku realizował Roman Kluska, twórca spółki Optimus, której akcje sprzedał Zbigniewowi Jakubasowi i BRE Bankowi w kwietniu 2000 za 261 mln złotych. Pozyskane pieniądze z giełdy Kluska inwestował w obiecujące projekty technologiczne, ponosząc duże ryzyko inwestycyjne[5]. Obok produkcji komputerów, kas fiskalnych i systemów integracyjnych powstała spółka Optimus Pascal, założyciel portalu Onet[6]. W tym samym czasie, w listopadzie 2000 na warszawskiej giełdzie weszły do obrotu akcje pierwszego polskiego funduszu venture capital MCI Management, utworzonego przez Tomasza Czechowicza, założyciela produkującej komputery spółki JTT Computer[7]. W 2000 roku zrealizowano około 102 inwestycje o wartości ponad 800 mln zł (zasilając 92 spółki). Największym zainteresowaniem cieszyła się branża telekomunikacji i mediów (46% i). W 2002 roku fundusze VC zainwestowały w Polsce 529 mln zł, o 37% więcej niż w roku 2001 i były to zarówno fundusze z siedzibą w Polsce (422 mln zł), jak i zagraniczne firmy zarządzające funduszami (107 mln zł). W 2002 roku inwestycje funduszy VC koncentrowały się głównie na spółkach z branży dóbr konsumpcyjnych (35% inwestycji). W 2003 roku zmniejszyła się liczba spółek objętych inwestycjami do 48, natomiast inwestycje VC znacznie wzrosły i wyniosły 779 mln zł. W 2003 roku widoczne było znaczne zainteresowanie sektorem telekomunikacji i mediów oraz w sektor usług finansowych[8][9]. Obecnie Od 2014 roku Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizuje instrument dotacyjno-inwestycyjny BRIdge Alfa, finansowany ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014–2020. Celem programu BRIdge Alfa jest zwiększanie innowacyjności polskiej gospodarki poprzez wzmocnienie synergii pomiędzy przedsiębiorcami a światem nauki[10][11]. Od 2017 roku umowy w ramach programu podpisały 33 firmy prowadzące transakcje typu venture. W 2018 roku kolejna agencja państwowa, Polski Fundusz Rozwoju, podpisała dodatkowe 26 umów. Według raportu fundacji Startup Poland przeprowadzonego w marcu 2019, łączne aktywa zarządzane przez firmy VC działające w Polsce szacują się na 2,6 miliarda euro, przy średnim majątku zarządzanym na poziomie 19,6 mln euro. Ponad połowa firm zadeklarowała, że ich pozyskiwanie środków trwa. Badanie oparte zostało na raportach deklaratywnych 70 firm VC oraz danych ekstrapolowanych oraz publicznie dostępnych. Podstawy prawne Do 2016 roku prowadzenie działalności w Polsce jako fundusz typu private equity i venture capital, realizujący projekty inwestycyjne wśród przedsiębiorstw w fazie seed lub startup, było związane z niewielkimi wymogami formalno-prawnymi czy kapitałowymi. Najczęściej funduszami PE/VC były niewielkie, proste spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki osobowe, w których wspólnikami zostawały osoby z kapitałem, chcące dofinansować i następnie zyskać na perspektywicznych projektach młodych przedsiębiorców. Polskie prawo nie przewidywało dodatkowych wymogów dla takich podmiotów ponad te wynikające z przepisów prawa handlowego. Stan ten zmienił się 4 czerwca 2016, kiedy wskutek implementacji do polskiego prawa dyrektywy UE w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Alternative Investment Fund Managers Directive(ang.)) wprowadzono większe obwarowania powołując dwie nowe instytucje finansowe, objęte nadzorem przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF)[12][13]. Alternatywna spółka inwestycyjna Instytucja wspólnego inwestowania, którą można w Polsce tworzyć od 2016 roku, inna niż specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte i fundusze inwestycyjne zamknięte. ASI mogą być prowadzone w formie spółki kapitałowej (akcyjnej lub z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej. Działalność ASI wymaga zezwolenia lub wpisu do rejestru prowadzonego przez KNF, co pociąga za sobą wymagania kapitałowe, infrastrukturalne i osobowe. Dlatego forma ASI jest przeznaczona dla dużych podmiotów zarządzających aktywami powyżej 100 mln euro[14]. W styczniu 2019 roku, z uwagi na wysokie koszty prowadzenia funduszu inwestycyjnego zamkniętego oraz liczne regulacje ustawowe, które ograniczały inwestorów VC, ASI zostały zwolnione z podwójnego opodatkowania. Przychody uzyskane ze sprzedaży udziałów zwolniono z podatku dochodowego od osób prawnych, przy warunku posiadania przez dwa lata 10 procent udziałów w spółce[15]. Fundusz inwestycyjny zamknięty Rejestrowanie ASI wiąże się z niższymi kosztami prowadzenia działalności. Natomiast alternatywą dla większych podmiotów jest założenie własnego funduszu inwestycyjnego zamkniętego (FIZ), który może zostać utworzony wyłącznie przez wybrane licencjonowane towarzystwo funduszy inwestycyjnych, odpowiadające za jakość zarządzania aktywami oraz współpracę z podmiotami trzecimi. FIZ mają szeroki zakres możliwości inwestycyjnych (w tym lokowanie aktywów w udziały spółek niepublicznych), co wiąże się z większym ograniczeniem uczestnictwa w funduszu. Ze względu na wysokie ryzyko inwestycji oferta FIZ kierowana jest głównie do inwestorów doświadczonych – instytucji finansowych i przedsiębiorców świadomych celów inwestycyjnych i ryzyka. Kwotę wejścia dla osób fizycznych uregulowano w ustawie na poziomie 40 tysięcy euro. Charakterystyka rynku W Polsce funkcjonują trzy kategorie spółek venture capital. Obok standardowych, powszechnie definiowanymi firmami VC są to partnerstwa publiczno-prywatne, w tym firmy utworzone dzięki dotacjom lub innym instrumentom kapitałowym pochodzącym od agencji państwowych, oraz firmy utworzone z tymi agencjami jako udziałowiec większościowy. Trzecia grupa to firmy prowadzone przez biuro rodzinne, z polskimi osobami prywatnymi jako udziałowiec większościowy. Zasięg polskiego VC W Polsce działa obecnie 130 funduszy venture capital, o 40 procent więcej niż w roku 2017, a ich liczba wciąż rośnie. Szacunkowa łączna wielkość wszystkich inwestycji venture capital w Polsce w 2016 roku wynosiła 160,5 mln euro. W 2017 roku spadła do 106 mln euro, a w 2018 roku fundusze venture capital zainwestowały w polskie startupy 178 mln euro (0,033 proc. PKB), co jest równe 0,847% wartości rynku VC w całej Europie w 2018 roku, sięgającego 21 mld euro[16]. Na stan z marca 2019 łączna wartość inwestycji polskiego rynku VC jest warta już 209,2 mln euro[16]. W pierwszym kwartale 2019 polskie startupy przeprowadziły 21 transakcji na łączną kwotę 103,3 mln złotych ( mln euro)[17]. Fundusze VC w Polsce zarządzają aktywami rzędu 2,6 mld euro, co daje średnią 19,6 mln euro na fundusz. Środkami powyżej tej kwoty dysponuje jednak tylko 23 proc. funduszy. Przy czym na przestrzeni ostatnich lat polska branża skupiała się najbardziej na pozyskiwaniu środków państwowych przeznaczanych na innowacje. Od 2017 roku, w ramach programu Bridge Alfa Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz z Polskim Funduszem Rozwoju podpisano 59 kontraktów zawartych z funduszami[18]. Jednak polska branża VC powoli uniezależnia się od państwowych i unijnych środków. Po raz pierwszy znalazły się fundusze przeprowadzające już drugą lub trzecią rundę finansowania, ale bez udziału państwowych pieniędzy. Nadal jednak 52 proc. środków dostępnych na rynku pochodzi od państwa. Dodatkowo 56 proc. polskich VC to debiutanci w branży, w większości korzystający z rządowego wsparcia[18]. Współpraca polskich startupów z inwestorami Venture capital to przykład tzw. “smart money”, czyli formy inwestycji, która poza kapitałem obejmuje także mentoring i doradztwo. Inwestor, który płacąc określoną kwotę staje się udziałowcem przedsiębiorstwa, wspiera je swoją wiedzą i doświadczeniem i pomaga mu w rozwoju, co niekiedy jest dużo bardziej pożądane niż samo finansowanie. Według badania Startup Poland, poza pomocą w przygotowaniu kolejnych rund finansowania startupy najbardziej potrzebują od inwestorów wprowadzenia do kontaktów w branży i mentoringu biznesowego. Jednak przez brak doświadczenia osób zarządzających funduszami w tych najważniejszych dla startupów obszarach oferta polskich inwestorów odbiega od oczekiwań. Kompetencje zarówno w zakresie pomocy w pozyskaniu kolejnych inwestorów, jak i otwarcia kontaktów w branży to pochodne gęstej sieci kontaktów i solidnej reputacji. Opłacalną strategią budowania przez fundusz kapitału smart money może być specjalizacja w konkretnych sektorach. Im więcej spółek z danej branży przejdzie przez portfel funduszu, tym większego doświadczenia i branżowych relacji będą w stanie nabyć zarządzający. Inwestorzy w Polsce umożliwiają startupom networking z innymi spółkami w swoich portfelach. Przeciętny portfel polskiego inwestora venture to jedynie 9 spółek, nie jest to więc wartość dodana wielkiej skali, jednak bardzo doceniana przez startupy. Nowe fundusze W 2018 roku utworzono fundusz TDJ Pitango Ventures – wspólną inicjatywę polskiego przedsiębiorstwa rodzinnego TDJ oraz izraelskiego funduszu Pitango, fundusz Manta Ray VC utworzony przez Sebastiana Kulczyka, oraz Fidiasz prowadzony przez Krzysztofa Domareckiego. Powstały także fundusze dokapitalizowane przez European Investment Fund: Inovo Venture Partners, Market One Capital oraz Innovation Nest. Natomiast trzecią grupą są międzynarodowe fundusze, które do tej pory nie inwestowały na wczesnych etapach: wspierany przez PFR niderlandzki fundusz Finch Capital inwestujący w całej Europie, oraz austriacki fundusz Speedinvest. Powstały także fundusze gotowe wspierać spółki na późniejszych etapach, Cogito Capital, a także wiele mniejszych funduszy utworzonych przy pomocy PFR. Kolejne tego typu fundusze właśnie powstają. Jednym z przykładów jest uruchomiony w maju 2019 fundusz SMOK Ventures, stworzony przez twórców programu preakceleracyjnego ReaktorX, przy wsparciu PFR Ventures (80 procent kapitału). Fundusz na inwestycje w rundy zalążkowe ma przeznaczyć 46 mln zł[19]. Fundusze państwowe Pochodzenie kapitału Przed 2018 rokiem w aż 81% transakcjach inwestycyjnych w Polsce w ciągu ostatniej dekady miał udział kapitał publiczny, w tym pochodzący z Krajowego Funduszu Kapitałowego, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz funduszy Unii Europejskiej. Mniej niż jedna piąta inwestycji finansujących polskie startupy odbyła się bez żadnego wsparcia publicznego. Finansowanie w tych przypadkach wynosiło zazwyczaj 0,5–1 mln PLN. Według raportu Startup Poland z 2019 roku kapitał pozyskany ze źródeł publicznych, polskich agencji państwowych lub Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego to 52% całego kapitału wysokiego ryzyka dostępnego obecnie na polskim rynku. Łącznie jest to około 1,35 mld euro. Prywatni polscy udziałowcy zainwestowali w funduszach VC w Polsce około 1,04 mld euro. Zagraniczni udziałowcy zainwestowali jedynie około 130 mln euro, podczas gdy zarządzający funduszami zazwyczaj przekazują 4% wielkości funduszu. Krajowy Fundusz Kapitałowy Krajowy Fundusz Kapitałowy został utworzony przez polski rząd w 2005 roku. Do stycznia 2017 zarządzał 110 milionami euro pochodzącymi z dotacji celowej byłego Ministerstwa Gospodarki, funduszy strukturalnych UE (Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007–2013), a do grudnia 2017 ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy[20]. Jako „fundusz funduszy”, KFK inwestował w fundusze VC, które finansowały rozwój spółek poszukujących kapitału dla swoich innowacyjnych projektów. W otwartym konkursie ofert wybierał mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa z siedzibą w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorców, prowadzących działalność badawczo-rozwojową[21]. W 2017 roku środki z Krajowego Funduszu Kapitałowego znalazły się w 37% rund transakcji zbadanych przez Startup Poland. Wynik wsparcia KFK to aż połowa dotychczasowych rund powyżej 1 miliona złotych. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Agencja jest zaangażowana w realizację krajowych i międzynarodowych przedsięwzięć, finansowanych ze środków funduszy strukturalnych, budżetu państwa oraz programów wieloletnich Komisji Europejskiej. Bierze udział w tworzeniu i efektywnym wdrażaniu polityki państwa w zakresie przedsiębiorczości, innowacyjności i adaptacyjności kadr, dążąc do przekształcenia w kluczową instytucję odpowiedzialną za tworzenie otoczenia wspierającego przedsiębiorców[22]. Kapitał Agencji brał udział w blisko jednej czwartej transakcji dotyczących polskich startupów. Od 2007 roku Agencja zainwestowała w polskie startupy łącznie 890 mln zł. Pierwszym publicznym programem wsparcia VC uruchomionym przez PARP była perspektywa finansowa funduszy unijnych, w którym 6 funduszy VC early stage otrzymało w latach 2007–2008 łącznie 56,5 miliona zł wsparcia. Natomiast w latach 2008–2015, w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, na preinkubację i dokapitalizowanie ponad 1200 startupów na najwcześniejszych etapach rozwoju przeznaczono łącznie ponad 830 mln zł dofinansowania. PARP specjalizuje się w rundach do 1 miliona złotych. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Powołane w 2007 roku jako agencja wykonawcza Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego instytucja wspiera ryzykowne inwestycje poprzez programy Bridge Alfa oraz Bridge VC tworząc ekosystem rozwijania perspektywicznych wysokotechnologicznych pomysłów. Ubezpiecza odważne decyzje inwestorów, w programie BRIdge Alfa na poziomie 80% inwestycji, a dzięki wymianie doświadczeń kształci profesjonalne zespoły zarządzające[23][24]. Od rozpoczęcia działalności NCBR przeznaczyło na rozwój inwestycji venture ponad 3 miliardy zł, i planuje przeznaczyć kolejne środki na pobudzanie rozwoju rynku VC[25]. Co dziesiąta zbadana w raporcie Startup Poland inwestycja była lewarowana środkami pochodzącymi od NCBR. Polski Fundusz Rozwoju Działająca od 2016 roku państwowa instytucja zajmująca się dotowaniem innowacji i pobudzaniem inwestycji typu venture. Poprzez spółkę PFR Ventures działa w formule funduszu funduszy, oferując finansowanie zwrotne innowacyjnym spółkom z sektora MŚP poprzez pośredników finansowych: fundusze venture capital lub aniołowie biznesu. PFR Ventures zarządza pięcioma funduszami: PFR Starter, PFR Biznest, PFR Otwarte Innowacje (OI), PFR KOFFI oraz PFR NCBR CVC. Oferta każdego z nich dedykowana jest dla spółek na różnym etapie rozwoju: od fazy pre-seed, aż do fazy wzrostu i ekspansji, oraz przewiduje różną wysokość finansowania. Środki przeznaczone na innowacyjne przedsięwzięcia pochodzą z funduszy europejskich: Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 oraz środków prywatnych[26]. Wybrane fundusze Przykłady funduszy venture capital na polskim rynku, z których każdy cechuje zróżnicowane źródła kapitału. bValue Założony w 2016 roku fundusz wczesnego etapu z 20 milionów euro dostępnymi na inwestycje. Wspiera przedsiębiorców w dystrybucji, walidacji produktów, rekrutacji i kapitale, głównie z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, z inwestycjami w przedziale 250 tysięcy–1 milion euro oraz poniżej 250 tysięcy euro w fazie seed. Fundusz zapewnia także doradztwo strategiczne i konsultacje w zakresie skalowania, rozwoju produktu, budowania zespołu oraz fuzji i przejęć[27]. Fundusz o kapitalizacji 50 mln złotych[28], koncentrujący działalność inwestycyjną głównie na branżach software house i martech. Dzięki znajomości sektora i doświadczeniu, fundusz skutecznie wspiera spółki w skalowaniu biznesu, pomagając w ekspansji zagranicznej i usprawnieniu procesu sprzedaży. Strategia biznesowa Czysta3 zakłada rozwój portfela o spółki posiadające unikalną wartość, a jednocześnie komplementarne w stosunku do pozostałych, preferując podmioty o sprawdzonym modelu biznesowym. W pierwszej rundzie fundusz inwestuje 1 mln złotych[29]. Experior Venture Fund Fundusz założony przy udziale Krajowego Funduszu Kapitałowego, posiadający aktywa ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Fundusz inwestuje w projekty software i firmy technologiczne na etapach pre-seed i seed, a także współinwestuje i współpracuje z funduszami globalnymi. Skapitalizowany na 80 milionów złotych zapewnia wsparcie i strategiczne wytyczne dotyczące technologii i produktów, dysponując rozległą siecią aniołów biznesu z Europy Środkowo-Wschodniej i USA[30]. SpeedUp Venture Capital Group SpeedUp Venture Capital Group to grupa funduszy inwestujących na wczesnych etapach rozwoju przedsiębiorstwa (seed, pre-revenue, early growth, Seria A). W obszarze zainteresowań grupy znajdują się firmy i przedsiębiorcy z Europy Środkowej i Wschodniej, którzy dzięki opracowanym przez siebie rozwiązaniom chcą zdobyć globalny rynek. Horyzont inwestycyjny wynosi od 3 do 8 lat. SpeedUp Group poszukuje innowacji z obszarów: consumer internet, fintech, martech, adtech, medtech, IoT and hardware. Fidiasz EVC Utworzony w 2017 roku przez Krzysztofa Domareckiego, założyciela producenta chemii budowlanej Selena Group, fundusz pozyskał dotychczas 50 mln euro. Typowe rundy wahają się od 500 tysięcy do 5 milionów euro. Fundusz zapewnia także wsparcie w zakresie badań i rozwoju, rozwoju produktów i technologii, produkcji, marketingu, sprzedaży oraz fuzji i przejęć. Obszary zainteresowania funduszu to fintech, IoT, inżynieria rolnicza, materiały budowlane i niekonwencjonalne źródła energii[31]. EIT InnoEnergy Fundusz innowacji dla zrównoważonej energii w całej Europie, wspierany przez Europejski Instytut Innowacji i Technologii, wspiera międzynarodową komercjalizację rozwiązań energetycznych, czystych technologii i mobilności. Współpracuje z ponad 400 firmami przemysłowymi, ośrodkami badawczymi i akademickimi w 40 krajach, inwestując 100 milionów euro rocznie. Dotychczas zainwestował 1,7 miliarda euro w innowacyjne projekty[32]. innogy Innovation Hub Wdrażając w życie misję redefinicji rynku energii, IIH stworzył portfel o wartości 162 milionów euro (stan na grudzień 2018) inwestując w ponad 80 innowacyjnych startupów i firm rosnących. Fundusz zapewnia finansowanie, mentoring i platformę do współtworzenia, współpracy i konwergencji, pracując z siedziby głównej w Berlinie oraz dzięki zespołom w całej Europie, w tym w Londynie, Warszawie i Essen, a także biurom w Dolinie Krzemowej i Tel Awiwie[33][34]. Inovo Venture Partners Fundusz o wartości 36 milionów euro inwestujący w całej Europie Środkowo-Wschodniej, uznany za najlepszego inwestora VC w Polsce przez przedsiębiorców (nagroda fundacji Startup Poland) i branżę inwestycyjną (tytuł VC House of the Year nadany przez Polskie Stowarzyszenie PE/VC). Dzięki ponad 25 inwestycjom w fazy seed, growth i buyout, w tym w dwa rodzime sukcesy na wczesnym etapie: Booksy i Brand24, Inovo wspiera przedsiębiorców autorskim planem 100-dniowym, a także wspólnymi inwestycjami z funduszami globalnymi na etapie serii A (rundy 1–1,5 miliona euro). Specjalizacje funduszu obejmują rozwiązania SaaS i mobilne oraz platformy ecommerce[35]. Market One Capital Fundusz początkowy o wartości 40 milionów euro z biurami w Warszawie, Barcelonie i Luksemburgu, koncentrujący się na europejskich startupach działających w modelu marketplace, oraz wykorzystujących efekty sieciowe. Zarządzający MOC zainwestowali dotąd w ponad 50 firm, w tym takich liderów w swoich kategoriach jak: Docplanner, Brainly, Tier czy PackHelp. Typowa inwestycyja inicjalna MOC wynosi ok. 400-700 tysięcy euro w fazie seed. Fundusz też inwestuje w kolejnych rundach mogąc przeznaczyć na jeden projekt kwotę do 4 milionów euro w rundach seed i serii A[36]. Fundusz inwestycyjny późnego VC i wzrostu, założony w 2008 roku, skierowany do rozwijających się innowacyjnych firm o sprawdzonym modelu biznesowym i ustalonych przychodach. Zapewnia finansowanie firmom w fazie ekspansji i potencjalnym liderom rynku w fazie wzrostu. Fundusz poszukuje udziałów mniejszościowych o wielkości rund 5–20 milionów euro w Europie Zachodniej i Europie Środkowo-Wschodniej. Jest częścią założonej w 1999 roku grupy kapitałowej MCI Group, jednego z głównych inwestorów technologicznych w regionie, o łącznej wartości 550 milionów euro, największej lokalnie utworzonej grupie inwestycyjnej, która obejmuje również fundusz wykupu oraz fundusz długu prywatnego RST Ventures For Earth Fundusz powstały w ramach współpracy RST Software Masters i Polskiego Funduszu Rozwoju (w ramach programu PFR Starter[38]), inwestujący do 4 milionów złotych w projekty na wczesnym etapie rozwoju[39], wpisujący się w inwestowanie odpowiedzialne społecznie. Fundusz realizuje inwestycje w obszarze czwartej rewolucji przemysłowej, których celem są głównie działania na rzecz czystej Ziemi, powietrza i wody. Zakres inwestycyjny skupia się na projektach wykorzystujących internet rzeczy, sztuczną inteligencję i robotykę[40]. TDJ Pitango Ventures Wspólne przedsięwzięcie polskiej rodzinnej grupy przemysłowej TDJ i izraelskiego funduszu Pitango Ventures. Fundusz w wysokości 55 milionów dolarów, zaplanowany na 10 lat działalności, powstał w ramach programu BRIdge VC Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Jest liderem rankingu funduszy VC fundacji Startup Poland na 2019 rok, Inwestując, także środki NCBR, 10,6 miliona euro w 5 startupów w ciągu jednego roku. TDJ Pitango Ventures inwestuje we wczesnych fazach rozwoju, inwestując 1–5 milionów dolarów na rundę w startupy technologiczne działające na dużych i szybko rozwijających się rynkach[41][42]. Venture Inc Venture Inc to fundusz VC prowadzony przez współtwórców projektów i LiveChat Software. Skupia się przede wszystkim na wsparciu kapitałowym (maksymalnie do 1mln USD) i merytorycznym (tzw. „smart money”) spółek bioinformatycznych i z sektora IT, działających głównie w modelu SaaS (Software as a Service). Największymi spółkami portfelowymi funduszu są obecnie: Brand24, Infermedica, Inno-Gene oraz TimeCamp. Przypisy ↑ Krysztofiak-Szopa i Wisłowska 2019 ↓. ↑ Marta Bellon, Kto w Polsce inwestuje w startupy, jakie kwoty i w jakie branże – sprawdziła to Startup Poland, Business Insider, 16 maja 2018 [dostęp 2019-06-12] (pol.). ↑ Rosa i in. 2016 ↓, s. 133. ↑ Leszek Waligóra, Fundusze ryzyka, sporego ryzyka, CXO, 24 maja 2007 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Piotr Karnaszewski, Roman Kluska. Pomnik (nierównej) walki z fiskusem, Forbes, 28 grudnia 2018 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Rafał Boruc, Małgorzata Remisiewicz, Imperatorzy parkietu, Wprost, 2 stycznia 2000 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Jarosław Sobkowiak, Pierwszy fundusz venture capital publiczny, Grupa MCI Capital 3 listopada 2000 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Antkiewicz i in. 2008 ↓. ↑ Rosa i in. 2016 ↓. ↑ BRIdge Alfa, [w:] Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Żółtowski i in. 2017 ↓. ↑ Zarządzający alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, Komisja Nadzoru Finansowego [dostęp 2019-06-13]. ↑ Marcin Szumlański, Duże zmiany w ustawie o funduszach inwestycyjnych, 31 maja 2016 [dostęp 2019-06-13]. ↑ Pytania i odpowiedzi, [w:] Zarządzający ASI, Komisja Nadzoru Finansowego [dostęp 2019-06-13]. ↑ Koniec z dyskryminacją podatkową ASI. Od nowego roku wchodzą ważne zmiany, Business Insider, 26 grudnia 2018 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ a b Michał Duszczyk, W Polsce brakuje pieniędzy dla dużych startupów, Rzeczpospolita, 7 maja 2019 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Redakcja, Polski rynek VC Q1 2019 – 21 transakcji z kwotą 103,3 mln zł, CEO Magazyn Polska, 8 maja 2019 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ a b Michał Wąsowski, Oto najważniejsze fakty i liczby o polskiej branży VC z raportu fundacji Startup Poland, Business Insider, 8 maja 2019 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Marta Bellon, Takiego funduszu VC jeszcze w Polsce nie było. Uruchamiają go znani startupowcy, Business Insider, 27 maja 2019 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Historia, Krajowy Fundusz Kapitałowy [dostęp 2019-06-13]. ↑ Polityka inwestycyjna, Krajowy Fundusz Kapitałowy [dostęp 2019-06-13]. ↑ PARP – Centrum Rozwoju MŚP – [dostęp 2019-06-13]. ↑ BRIdge Alfa, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Beauchamp i in. 2018 ↓. ↑ Ponad trzy miliardy złotych na innowacje z NCBR. Nie tylko dla przedsiębiorców, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ O PFR Ventures, PFR Ventures [dostęp 2019-06-13]. ↑ bValue – New Angel VC [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ Strona główna, Czysta3 [dostęp 2020-04-30] (pol.). ↑ wyróżniony przez TechCrunch otrzymał 1 mln zł od funduszu MamStartup, 17 grudnia 2019 [dostęp 2020-04-30] (pol.). ↑ About the Fund – Experior Venture Fund, [dostęp 2019-06-13]. ↑ Kim jesteśmy?, Fidiasz EVC [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ About EIT InnoEnergy, [dostęp 2019-06-13] (ang.). ↑ Free Electrons: Searching for the World’s Best Energy Start-ups, [dostęp 2019-06-13] (ang.). ↑ People + Capital Performance = Funding + Growth, [dostęp 2019-06-13] (ang.). ↑ Inovo Venture Partners, Inovo [dostęp 2019-06-13] (ang.). ↑ About us – Market One Capital [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-27] (ang.). ↑ VC & Startup, MCI [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-16] (pol.). ↑ Fundusze venture capital PFR Ventures zainwestowały pierwsze 40 milionów złotych – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej – Portal Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej [dostęp 2019-11-22] (pol.). ↑ Nowy fundusz VC we Wrocławiu. Ma 30 mln zł na inwestycje w startupy – Startup Wrocław, [dostęp 2019-11-22] (pol.). ↑ VFE – RST Ventures for Earth, [dostęp 2019-11-22]. ↑ Nowy fundusz na rynku: TDJ Pitango Ventures, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, 31 maja 2017 [dostęp 2019-06-13] (pol.). ↑ About us > TDJ Pitango Ventures, TDJ Pitango Ventures [dostęp 2019-06-13] (ang.). Bibliografia Magdalena Beauchamp, Julia Krysztofiak-Szopa: Złota księga venture capital w Polsce 2018. Warszawa: Fundacja Startup Poland, 2018. ISBN 978-83-948788-2-5. Julia Krysztofiak-Szopa, Monika Wisłowska: The Golden Book of Venture Capital in Poland 2019. Warszawa: Startup Poland, 2019-06-06. ISBN 978-83-948788-6-3. Venture Capital w Polsce. W: Anna Rosa: Zeszyty Naukowe Instytutu Ekonomii i Zarządzania. T. 20. Cz. 2. Wydział Nauk Ekonomicznych – Politechnika Koszalińska, 2016-12-30. Sławomir Antkiewicz. Fundusze wysokiego ryzyka w Polsce na przykładzie Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. „Studia Gdańskie”. V, s. 259–275, 2008. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej. ISSN 1731−8440. Michał Żółtowski, Olga Majchrak, Mateusz Zreda: Fundusze Venture Capital – BRIdge Alfa – zagadnienia prawne i merytoryczne. Warszawa: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, 2017. ISBN 978-83-948439-1-5. Linki zewnętrzne Raporty fundacji Startup Polandpde

Współpraca GPW i funduszy venture capital szansą na szybszy rozwój rynku kapitałowego Spotkanie Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych z Prezesem Warszawskiej Giełdy Papierów

W sumie w 2022 roku do polskich startupów trafiło już ponad 2 mld złotych. To wzrost o 76 proc. w stosunku do analogicznego okresu rok wcześniej. Zachowanie obecnego trendu może przełożyć się na kolejny rekord na polskim rynku venture capital. Szacuję, że wtedy poziom finansowania może przekroczyć 4 mld zł – mówi Aleksander Mokrzycki, wiceprezes w PFR Ventures. Zagranica coraz chętniej inwestuje w polskie startupy Polski system wsparcia startupów jest częścią ogólnoświatowego ekosystemu, który przechodzi obecnie trudne chwile. Spowolnienie gospodarcze z pewnością odbije się kwotach zainwestowanych w startupy na rynku globalnym, co przełoży się również na nasz rynek. Już teraz udział udział międzynarodowych funduszy w wartości transakcji wynosi 72 proc. poleca Bartek Pucek, anioł biznesu, zauważa, że Polskę i region CEE czeka efekt motyla i spowolnienie będzie zapewne widoczne w kolejnym półroczu 2022 i 2023. Nasz kraj i region nie są w znacznym stopniu uczestnikami, czy liderami późniejszych rund finansowania, więc poza sytuacją makroekonomiczną ten impakt będzie widoczny na dalszych etapach finansowania i w późniejszym okresie. Nie zmienia to faktu, że niezależnie od sytuacji makroekonomicznej, sporo funduszy VC jest dziś uzbrojonych w kapitał, który pozwala z jednej strony przeczekać okres niepewności, z drugiej inwestować niezależnie od tej sytuacji w bardzo dobre spółki. Te, nawet w trudnych warunkach ekonomicznych, nie będą miały problemu z zebraniem finansowania venture – komentuje inwestor. Kapitał międzynarodowy odpowiada za blisko 69 proc. wartości transakcji. 17 proc. to zaś wsparcie z PFR Ventures, które zostało wykorzystane w 20 transakcjach. 44 rundy wsparły zaś fundusze z NCBR. Warto przyglądać się wynikom w kolejnych okresach, gdyż czynniki takie jak wojna w Ukrainie i rosnąca inflacja w Polsce mogą umacniać obserwowane zjawisko – dodaje Paweł Chorąży, dyrektor zarządzający pionem funduszy europejskich w BGK. W 2022 roku możemy obserwować rosnącą wysokość rund A. Już teraz plasują się one w granicach 31 mln zł. Zmalała przy tym wysokość rund seed i pre-seed: z 3 mln zł w ubiegłym roku, do 2,5 mln zł w roku obecnym. Tidio i Zowie wśród najciekawszych transakcji Tidio to w skrócie live chat wspierany przez chatboty. Dzięki wykorzystaniu machine learningu polski startup oferuje automatyzację kontaktu z klientem. W 2017 roku udało się mu pozyskać 700 tys. zł w akceleracji Incredibles, później firma zebrała dwie rundy: na 3 mln zł (bValue + aniołowie biznesu) i 4 mln zł (Inovo). W maju mogła się zaś pochwalić mega rundą na 109 mln zł, w której wziął również udział fundusz Peakspan. Również w maju 62 mln zł pozyskał startup Zowie, zajmujący się automatyzacją odpowiedzi w e-commerce. Wcześniej firmie udało się zebrać 22,4 mln w dwóch rundach seedowych. 325. Hübner D., Wpływ członkostwa w Unii Europejskiej na wzrost gospodarczy w Polsce, [w:] Kołodko G.W. (red.), Strategia szybkiego wzrostu gospodarczego w Polsce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa 2004. 326. Fundusze venture capital są szansą finansowania dla przedsiębiorstw. Obecne były w niemal wszystkich startupach, które dzisiaj osiągają największe sukcesy. Przykładem może być Wirtualna Polska, Grupa Pracuj, a z młodszych Emplocity. Niegdyś początkujący startup. Potem twórca chatbota, funkcjonującego już w takich spółkach, jak: Santander Bank czy Aviva, a dzisiaj firma, która podbija świat. Pozyskanie finansowania z funduszu venture capital warte jest więc uwagi. Zwłaszcza że VC finansują startupy na każdym etapie rozwoju. W niektórych przypadkach oferują też wsparcie merytoryczne. Venture capital: niespójne dane VC najchętniej inwestują w branże, które mogą być w ciągu kilku najbliższych lat najbardziej zyskowne lub dzięki zmianom regulacji prawnych czy przełomu technologicznego stwarzają możliwość zmiany struktury konkurencyjnej rynku i mają innowacyjne rozwiązania. W coraz większym stopniu są to młode firmy produkujące oprogramowanie, działające w branży komunikacyjnej, e-commerce oraz high-tech, ale także firmy specjalizujące się w edukacji i powiązane z branżą medyczną. Jedna z tych ostatnich, znana w Polsce jako Znany Lekarz, jest liderem w pozyskiwaniu finansowania, które wyniosło już 64,5 mln zł. Dzięki funduszom spółka wyszła poza Polskę i dzisiaj działa w dziesięciu krajach: Polsce, Turcji, Hiszpanii, Włoszech, Czechach, Meksyku, Kolumbii, Brazylii, Argentynie i Chile. Drugie miejsce pod względem finansowania zajmuje Brainly – firma, która dzięki dofinansowaniu w wysokości 53,2 mln zł stworzyła platformę edukacyjną, łączącą uczniów z całego świata i pozwalającą na dzielenie się wiedzą oraz wspólne rozwiązywanie trudnych zadań. Rozbudowuje ją też nadal. Z platformy korzysta już ponad 150 mln użytkowników miesięcznie z Polski, Rosji, Indonezji, Stanów Zjednoczonych, Brazylii, Ameryki Łacińskiej poza Brazylią oraz Indii. Na podium stanął też Booksy z finansowaniem w wysokości 49,3 mln zł – twórca serwisu do rezerwacji usług z sektora health & beauty, z którego korzystają zarówno klienci, jak firmy, które chcą rozwijać biznes. Startup działa nie tylko w Europie, ale również w obu Amerykach, a nawet w Afryce. Warto sprawdzić: Jak pozyskać wsparcie na swój pierwszy biznes Sukcesy tych firm nie oznaczają jednak, że rynek funduszy venture capital jest szeroko dostępny. – Największą bolączką rynku VC w Polsce jest brak spójnych i wiarygodnych danych o aktywności inwestorów. Firmy VC, poza kilkoma chwalebnymi wyjątkami, zasadniczo niechętnie upubliczniają informacje o swoich inwestycjach, co widać w ich żenująco niskiej widoczności na globalnych platformach, takich jak Crunchbase czy Dealroom – mówi Julia Krysztofiak-Szopa, prezes Startup Poland, i dodaje, że równie mało przejrzyste są dane funduszy instytucjonalnych, takich jak KFK, PFR czy NCBR. Na mało doprecyzowanych danych tracą startupy, którym nie jest łatwo pozyskać finansowanie. Zwrócił na to uwagę fundusz Inovo Venture Partners, który we współpracy z funduszem Market One Capital postanowił doprecyzować dane o polskim rynku venture capital. Pokusił się też o sprawdzenie oczekiwań przedsiębiorców wobec funduszy. W ten sposób powstał raport „Oczekiwania vs rzeczywistość – startupy a fundusze VC”. – Dostępne raporty są niedokładne i niekompletne, pokazują polski rynek VC tylko z części źródeł. Wyniki raportów Invest Europe uwzględniają np. około połowy wartości naszego rynku – mówi Michał Rokosz, partner Inovo Venture Partners. Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ Kompletny obraz Fundusze zdecydowały się więc zebrać wszystkie publiczne dane z Crunch Base, Deal Roomm i pitch book, na bazie którego tworzy raport KPMG, komunikaty o inwestycjach oraz nowych rundach finansowania. – W ten sposób przedstawiamy kompletny obraz pokrywający ok. 90 proc. rynku. 90 proc., ponieważ część inwestycji nie jest komunikowana i do tych danych nie mamy dostępu. W Inovo Venture Partners zależy nam nie tylko na sukcesie naszych spółek, ale na rozwoju całego ekosystemu startupowego w Polsce i regionie. Aby rozwijać dany ekosystem, trzeba przede wszystkim go rozumieć. Niestety, publicznie dostępne dane są bardzo rozbieżne, stąd postanowiliśmy połączyć dostępne źródła i stworzyć najlepszy możliwy naszym zdaniem obraz – wyjaśnia Michał Rokosz. Ekspert dodaje, że według dostępnych źródeł wartość inwestycji w 2018 r. wyniosła ok. 100 mln zł, błędnie zaliczając granty z NCBR jako rundy Venture Capital. – Na arenie międzynarodowej funkcjonują rozmaite statystyki na temat polskiego rynku VC: od niesprawiedliwie zaniżonych po hiperoptymistyczne. Zagranicznym inwestorom nieznającym dobrze polskiego rynku trudno się w tych liczbach zorientować, dlatego rodzimym funduszom nie jest łatwo przyciągać zagranicznych inwestorów – zaznacza Julia Krysztofiak-Szopa, szefowa Startup Poland. Venture capital w Polsce – dobre prognozy Eksperci Inovo Venture Partners przeanalizowali wszystkie informacje publikowane w latach 2017–2018. Badanie przeprowadzono natomiast na próbie 63 aktywnych startupów, z których 59 udzieliło informacji o swoich przychodach, dotychczasowym finansowaniu i oczekiwaniach. – Na pierwszy rzut oka 2018 rok był bardzo niepokojący ze względu na duży spadek wartości inwestycji. Jeśli weźmiemy jednak pod uwagę, że w zasadzie nie było w tym okresie publicznych środków, a za większość spadku wartościowego odpowiadała mniejsza liczba rund B, to obraz wygląda nieco bardziej optymistycznie – zapewnia Tomasz Swieboda, partner w Inovo. – Na bazie naszych analiz planowanej podaży kapitału oraz jakości i etapu rozwoju polskich spółek jesteśmy przekonani, że w 2019 r. i najbliższych latach będzie dużo inwestycji na etapie rundy A, B i późniejszych, co będzie skutkować przebiciem łącznej kwoty 100 mln dolarów rocznie – prognozuje ekspert. Warto sprawdzić: Zbiórki na wspólny cel szybko rosną w siłę Optymistyczniej wygląda też sytuacja w Polsce, niż wynika to z analiz stowarzyszenia Invest Europe. Stowarzyszenie szacuje, że wartość inwestycji typu venture capital przeprowadzonych w 2017 roku na polskim rynku odpowiadała za 0,011 proc. całości PKB. To wynik gorszy, niż mają Węgry, Dania i średnia dla całej Europy, która wyniosła 0,039 proc. – Po przeprowadzeniu naszej analizy odkryliśmy, że prawdziwa sytuacja jest nieco bardziej pozytywna niż ta przedstawiona przez Invest Europe – rzeczywisty udział inwestycji VC w nominalnym produkcie krajowym brutto w 2017 r. jest w naszym mniemaniu bliższy 0,02 proc. Nie zmienia to jednak naszej pozycji w rankingu, co więcej, w roku 2018 wartość ta spada do ok. 0,01 proc. – wylicza Tomasz Swieboda. Optymizmu nie brakuje jednak Polskiemu Stowarzyszeniu Inwestorów Kapitałowych, które podkreśla, że biorąc pod uwagę wartość inwestycji w 2017 r., Polska była najatrakcyjniejszym rynkiem w regionie. Fundusze zainwestowały w 60 polskich firm rekordową wartość 2,49 mld euro, czyli 71 proc. pieniędzy zainwestowanych w całym regionie. Większość funduszy, bo aż 92 proc., zainwestowano jednak w spółki dojrzałe. Finansowanie spółek w fazie wzrostu stanowiło 6 proc., a na wcześniejszych etapach rozwoju tylko 2 proc. Mniej inwestycji Gorzej było w ubiegłym roku. Z raportu KPMG wynika, że w 2018 r. wartość polskich inwestycji zmalała z 396 do 213 mln zł, co oznacza spadek o ok. 46 proc. Zdaniem Inovo Partners jest to związane z końcem okresu inwestycyjnego kilku lokalnych funduszy wspieranych przez Krajowy Fundusz Kapitałowy i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Po za tym fundusze VC wspierane przez Polski Fundusz Rozwoju nie otrzymały jeszcze pieniędzy, nie rozpoczęły więc inwestowania. – Sądzimy, że zeszłoroczne skurczenie się rynku wynika głównie z mniejszej liczby rund Serii A i Serii B. W 2018 r. na tych etapach zainwestowano o 160 mln zł mniej niż w roku poprzednim. Rok 2017 okazał się natomiast być rekordowy pod względem liczby rund finansowania, przekraczających 15 mln zł. Tej wysokości finansowanie otrzymały: Docplanner (64,5 mln zł), Brainly (53,2 mln zł), Elmodis (20 mln zł), PerfectGym (19,3 mln zł) oraz Booksy (15,2 mln zł) – wyliczają eksperci Inovo Venture Partners. Mocny wzrost w tym roku W raporcie podkreślono, że większość tych firm skorzystała z kapitału funduszy wspieranych przez program Krajowego Funduszu Kapitałowego w latach 2014–2016. Po udanych rundach zalążkowych, czyli seed, spółki te zdołały przekonać do siebie i swoich projektów renomowanych globalnych inwestorów, takich jak: OpenOcean, Piton Capital, SpeedInvest czy Point Nine Capital. Powstały też nowe fundusze które będą wspierać przedsiębiorców. Inovo Venture Partners dzieli je na trzy grupy. Pierwszą jest tzw family offices. Reprezentuje ją TDJ Pitango Ventures założony przez polską inwestycyjną firmę rodzinną TDJ i izraelski fundusz Pitango, Manta Ray VC – fundusz venture capital utworzony przez Sebastiana Kulczyka i Fidiasz – fundusz venture capital prowadzony przez przedsiębiorcę i menedżera, twórcę Grupy Selena – Krzysztofa Domareckiego. Warto sprawdzić: Crowdfunding udziałowy. Ryzykowne inwestycje, wysokie zyski Do drugiej grupy należą fundusze dokapitalizowane przez European Investment Fund (EIF). Są to Market One Capital i Innovation Nest. Trzecią grupą są międzynarodowe fundusze, które do tej pory nie inwestowały na wczesnych etapach, takie jak: Finch Capital, niderlandzki fundusz inwestujący w całej Europie i wspierany także przez Polski Fundusz Rozwoju, oraz Speedinvest, austriacki fundusz, który już zainwestował w Polsce w dwie spółki. Pierwsze oznaki zmian na lepsze były widoczne w I kwartale 2019 r. Z danych Inovo Venture Partners wynika, że do połowy marca polskie startupy zebrały ponad 75 mln zł, więcej niż w jakimkolwiek kwartale ubiegłego roku. Powstały też kolejne fundusze VC, Inovo Venture Partners i Cogito Capital, które chcą wspierać spółki na późniejszych etapach rozwoju, oraz wiele mniejszych funduszy wspieranych przez Polski Fundusz Rozwoju. Kolejne właśnie się tworzą. – Wierzymy, że wszystkie te czynniki przyczynią się do tego, że obecny rok będzie rekordowy. Ponadto na bieżąco śledzimy osiągnięcia lokalnych startupów i jesteśmy niemal pewni tego, że w najbliższym czasie zobaczymy kilka rund Serii B i C, dzięki czemu polski sektor venture capital przekroczy próg inwestycji 100 mln dolarów – zapewniają eksperci Inovo Venture Partners. – Zależy nam nie tylko na sukcesie naszych spółek, ale na rozwoju całego ekosystemu startupowego w Polsce i regionie. Aby rozwijać dany ekosystem, trzeba przede wszystkim go rozumieć. Niestety, publicznie dostępne dane są bardzo rozbieżne, stąd postanowiliśmy połączyć dostępne źródła i stworzyć najlepszy możliwy naszym zdaniem obraz – podkreśla Michał Rokosz, partner Inovo. Startupy mają też wobec funduszy VC znacznie więcej oczekiwań niż tylko finansowanie. Fot. Fotolia Fundusz venture capital – współpraca ze startupami Fundacja Startup Poland wyliczyła, że w 2019 r. 68 proc. polskich startupów finansowało swoją działalność z własnych pieniędzy, a 40 proc. korzystało ze wsparcia Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości lub Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Fundusze venture capital zajęły trzecie miejsce. Z ich finansowania korzystało 37 proc. firm. Fundusze venture capital zakładają na ogół wymaganą stopę zwrotu i czas wyjścia z inwestycji. Dla jednych jest to trzy–pięć lat, dla innych pięć–siedem. Wszystko zależy od osiąganych zysków i potrzeb kapitałowych. Pozyskanie funduszu nie jest też łatwe i trzeba się do tego solidnie przygotować. Dotyczy to zwłaszcza spółek na wczesnym etapie rozwoju, które poszukują modelu finansowego i liczą nie tylko na wsparcie biznesowe, ale także na wsparcie merytoryczne inwestorów, co nie zawsze jest możliwe. – Rolą funduszu nie jest wyręczanie przedsiębiorców w prowadzeniu biznesu. Naszym zadaniem jest wspomaganie ich w szybszym osiągnięciu celów. Najczęściej wykorzystujemy nasze doświadczenia, wiedzę rynkową lub dostęp do sieci kontaktów. Nie jesteśmy w stanie pomagać wszystkim spółkom w tym samym stopniu. Akceptujemy fakt, że w procesie rozwoju startupu pojawiają się przeszkody. Wówczas skupiamy się na tych spółkach, w których widzimy, że nasza pomoc pozwoli na usunięcie przeszkód, a spółka będzie w stanie wrócić na ścieżkę dynamicznego wzrostu – tłumaczy Marcin Zabielski z Market One Capital. Uzasadnić stopę zwrotu W każdym przypadku potrzebny jest przede wszystkim profesjonalny biznesplan wraz z dokumentami finansowymi i podaniem oczekiwanego zwrotu z inwestycji, który nie może być niższy niż 30 proc. Trzeba też uzasadnić, w jaki sposób będzie możliwy do osiągnięcia. Czasem warto więc poprosić o pomoc fachowca, który będzie potrafił biznesplan zrobić i ocenić możliwości firmy. Warto też poznać rynek, ponieważ nie wszystkie fundusze VC inwestują we wszystkie branże. Większość ma swoje specjalizacje lub kilka sektorów gospodarki, którymi się szczególnie interesuje. Fundusze VC mogą zapewnić startupom nie tylko kapitał, ale również pomoc w przejściu konkretnych etapów. Eksperci podkreślają, że dobrze przemyślana współpraca i jasny zakres działań może zaowocować powstaniem kolejnego jednorożca, czyli spółki wartej ponad 1 mln dolarów. – Każda runda finansowania wymaga spełnienia wielu wymagań i wprowadzenia konkretnych ulepszeń w zarządzaniu firmą. Etap „seed” to dobry pomysł, „seria A” jest już momentem, w którym trzeba się wykazać co najmniej 100-proc. wzrostem rok do roku, aby zachęcić fundusz VC do inwestycji. Tymczasem zaledwie 30 proc. ankietowanych spółek rośnie w tym tempie – dodaje Marcin Zabielski. Tymczasem z danych Inovo wynika, że mniej niż połowa badanych spółek potrafi podwoić swoje przychody rok do roku. A to właśnie taka dynamika wyróżnia startup od przedsiębiorstwa i uzasadnia inwestycje funduszy VC. Venture capital to nie tylko pieniądze Startupy mają też wobec funduszy VC znacznie więcej oczekiwań niż tylko finansowanie. Najbardziej liczą na pomoc w znalezieniu inwestorów do kolejnych rund inwestycyjnych. Na taką odpowiedź wskazało 67 proc. badanych firm. Drugą pozycję z wynikiem 49 proc. zajmuje zbudowanie equity story i otrzymanie feedbacku z potencjalnymi funduszami na kolejną rundę inwestycji, a trzecią konsultacje i wsparcie eksperckie (41 proc.). 30 proc. badanych podkreśla, że ważne jest dla nich również przedstawienie nowym klientom i wsparcie sprzedaży (38 proc.). Na potrzebę taką wskazują zwłaszcza wolno rosnące spółki o małej skali. Natomiast jedna czwarta startupów liczy na wsparcie prawne. – W ankiecie jako najmniej oczekiwaną pomoc wskazano rozwiązywanie konfliktów między założycielami. Co ciekawe, ten punkt został dodany na bazie doświadczeń spółek mających wśród inwestorów czołowe amerykańskie fundusze. Założyciele często nie zdają sobie sprawy, że takie konflikty się wydarzą i są potencjalnym zagrożeniem wpływającym na rozwój spółki. Z naszych doświadczeń wynika, że były już w ponad połowie spółek portfelowych Inovo – podkreśla Michał Rokosz, partner Inovo Venture Partners. Są też duże rozbieżności między oczekiwaniami startupów od funduszu VC a jego rzeczywistymi zadaniami. Startupy oczekują kapitału, wsparcia w przechodzeniu do kolejnych rund, sprzedaży i pozyskiwaniu nowych partnerów. Fundusze natomiast chcą spółek, które będą szybko rosły i atrakcyjnego, co najmniej kilkudziesięciokrotnego zwrotu z inwestycji.

Co więcej, zmiany na rynku funduszy inwestycyjnych oraz spadek aktywności na globalnym rynku venture capital, dodatkowo wzmocniły presję wobec polskich startupów. Inwestycje w Europie spadły o 66%, a w Stanach Zjednoczonych o ponad 54% 1. Wpływ na tę sytuację miał także rozwój sztucznej inteligencji, który obniżył znacznie próg

Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych ul. E. Plater 53 (31 piętro)00-113 Warszawa, Polska T +48 22 458 84 30K +48 730 995 990E @

Fundusze typu private equity oraz venture capital są nową formą inwestycji kapitałowych, a historia ich rozwoju w USA to okres ostatnich 35 lat. W państwach Europy Zachodniej pierwsze fundusze pojawiły się na początku lat osiemdziesią-tych. Fundusze typu private equity (PE) oraz venture capital (VC) funkcjonują w Polsce od 1991 r.

Audyt, doradztwo biznesowe, doradztwo podatkowe, Deal Advisory › Wiedza › Raport: Venture Pulse Q2 2017 Raport: Venture Pulse Q2 2017 W drugim kwartale 2017 r. fundusze venture capital zainwestowały na świecie ponad 40 mld USD, blisko 70% więcej w porównaniu z pierwszym kwartałem br. Liczba transakcji w tym czasie zmniejszyła się jednak o kilka procent, co dobrze ilustruje fakt, że fundusze tego typu podejmują coraz mniej ryzykowane decyzje, preferując inwestycje w bardziej dojrzałe i większe spółki. Systematycznie wzrasta również rola korporacji w finansowaniu startupów – w drugim kwartale 2017 r. blisko 25% wszystkich transakcji na całym świecie zostało zrealizowanych przez tzw. korporacyjne fundusze venture capital – wynika z badania KPMG. Raport pt. „Venture Pulse Q2 2017” należy do cyklu kwartalnych publikacji nt. sektora venture capital, opracowywanych przez KPMG International. Przedstawia sytuację sektora venture capital w ujęciu globalnym i regionalnym, a ponadto zawiera dane nt. głównych trendów. Badanie zostało przeprowadzone na spółkach prywatnych, finansowanych przez fundusze venture capital, w tym firmy venture capital, podmioty korporacyjne bądź inwestorów prywatnych typu tzw. super angel. Analiza obejmuje dane pochodzące z II kwartału finansowego 2017 roku. © 2022 KPMG Sp. z polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone. Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.

^{W drugim kwartale 2017 r. fundusze venture capital zainwestowały na świecie ponad 40 mld USD, blisko 70% więcej w porównaniu z pierwszym kwartałem br. Liczba transakcji w tym czasie zmniejszyła się jednak o kilka procent, co dobrze ilustruje fakt, że fundusze tego typu podejmują coraz mniej ryzykowane decyzje, preferując inwestycje w} W 2018 r. fundusze venture capital zainwestowały na świecie 254 mld USD – aż o 46% więcej niż w dotychczas rekordowym 2017 r. Inwestorzy preferują coraz bardziej rozwinięte spółki – spadła liczba transakcji, jednak znacząco wzrosła mediana wartości inwestycji w pojedyncze spółki. Zdecydowanie mniejsze jest zainteresowanie inwestycjami w startupy znajdujące się we wczesnej fazie rozwoju – spadło do poziomu z 2010 r. USA to nadal zdecydowanie największy rynek startupów – ponad 50% środków finansowych fundusze VC przeznaczyły na inwestycje w amerykańskie spółki. Jednak najwięcej jednorożców (spółek z wyceną ponad 1 mld USD) pojawiło się w Azji. Europa to tylko 10% globalnego rynku inwestycji funduszy venture capital – wynika z badania firmy doradczej KPMG. Rekordowe inwestycje funduszy venture capital w 2018 r. W IV kwartale 2018 r. łączna kwota zainwestowanych środków wyniosła 64 mld USD, a w całym 2018 r. rekordowe 254 mld USD. Największa inwestycja w 4 kwartale 2018 r. była związana z amerykańską firmą, produkującą papierosy elektroniczne. W 2018 r. fundusze zainwestowały w 94 jednorożce (wzrost o ponad 80% w stosunku do 2017 r.). Fundusze venture capital z dużym doświadczeniem rynkowym nie mają w tej chwili żadnych problemów z pozyskaniem nowych środków finansowych: obecnie zdecydowanie największy fundusz pochodzi z Japonii (z pozyskanym kapitałem 100 mld USD), ale w 2018 r. także 4 inne fundusze pozyskały ponad 1 mld USD. Analizy wykonane przez KPMG pokazują też, że fundusze venture capital działają coraz bardziej w sposób zbliżony do funduszy typu private capital, skupiając się na inwestycjach w dojrzałe już spółki. Mediana wartości inwestycji w startupy znajdujące się w fazie stabilnego wzrostu wyniosła 11,5 mln USD, czyli dwukrotnie więcej niż w 2010 r. (wówczas było to 5,5 mln USD). Również dwukrotnie wzrosła wartość inwestycji w fazie zalążkowej (ang. seed) z 0,5 mln USD w 2010 r. do w 1,1 mln USD w 2018 r., przy medianie wyceny spółek pozyskujących takie finansowanie na poziomie 6,5 mln USD. Fundusze venture capital dojrzewają równie szybko jak rynek startupów. Dzisiaj w inwestycjach preferuje się te spółki, które zbudowały już innowacyjne rozwiązania technologiczne i z powodzeniem konkurują na międzynarodowych rynkach. Takie spółki potrzebują znacznych środków finansowych na ekspansję rynkową oraz doskonalenie swoich produktów, ale są też obarczone znacznie mniejszym ryzykiem niż startupy, które znajdują się jeszcze we wczesnej fazie rozwoju innowacyjnych rozwiązań. Warto zwrócić uwagę na statystyki inwestycji funduszy venture capital z punktu widzenia polskiego rynku. Obawiam się, że jeśli na całym świecie w fazie zalążkowej inwestuje się w spółki średnio ponad 4 mln PLN, a te pieniądze idą w tej fazie przede wszystkim na budowę i rozwój innowacyjnych produktów, to polskim startupom może być trudno zbudować naprawdę konkurencyjne produkty, gdy w istniejącym obecnie systemie finansowania startupów w Polsce, takie inwestycje są ograniczone praktycznie do 1 mln PLN – mówi dr Jerzy Kalinowski, doradca zarządu KPMG w Polsce. Wszyscy szukają spółek posiadających sprawdzone, innowacyjne produkty W 2018 r. ponad 100 mld USD zainwestowano w spółki, które mają lub budują innowacyjne oprogramowanie, wspomagające obsługę cyfrowych klientów oraz cyfrową transformację biznesową przedsiębiorstw. Ponad 23 mld USD (ponad 40% więcej niż w 2017 r.) przeznaczono na sektor biotechnologii i cyfrowego zdrowia. Nadal dużym zainteresowaniem cieszą się fintechy – w przypadku mniej rozwiniętych rynków finansowych są to przede wszystkim spółki oferujące usługi płatności oraz pożyczki, podczas gdy na najbardziej rozwiniętych rynkach fundusze interesują się spółkami posiadającymi cyfrowe rozwiązania wspomagające usługi finansowe (np. regtechy, wykrywanie nadużyć czy automatyzacja funkcji wsparcia). W miarę dojrzewania handlu elektronicznego, fundusze coraz mniej środków przeznaczają na startupy związane z platformami e-commerce (obecnie 5% wartości wszystkich inwestycji vs. 10% w 2010 r.). Cyfryzacja to najważniejszy trend na całym świecie i nie ma się co dziwić, że fundusze tak chętnie inwestują w spółki, które rozwijają innowacyjny software wykorzystywany we wszystkich branżach. Zdrowie jest aspektem naszego życia, na które konsumenci przeznaczają coraz większe środki, a dynamiczny rozwój biotechnologii oraz cyfrowych rozwiązań wspomagających prewencję zdrowotną, diagnostykę oraz leczenie stwarza zupełnie nowe możliwości biznesowe, więc fundusze w naturalny sposób coraz chętniej inwestują w tę branżę – mówi dr Jerzy Kalinowski, doradca zarządu KPMG w Polsce. Europa to tylko 10% światowych inwestycji funduszy venture capital W Europie fundusze venture capital zainwestowały 24 mld USD w 2018 r., tylko 8% więcej niż w 2017 r. Jest to mniej niż 10% globalnych inwestycji, podczas gdy Europa reprezentuje obecnie jedną czwartą światowej gospodarki. W 2018 r. w Europie zainwestowano w 10 jednorożców (w tym cyfrowy serwis muzyczny Spotify i holenderski fintech Adyen) z 6 różnych krajów. Podobnie jak na całym świecie w Europie znacząco spadła (o 37% r/r) liczba inwestycji w fazie zalążkowej – mimo wyższych wycen w tej fazie zainwestowano też mniej środków finansowych w startupy znajdujące się we wczesnej fazie rozwoju (2,3 mld USD w 2018 vs. 2,8 mld USD w 2017 r.). Podobnie jak na całym świecie w Europie największym zainteresowaniem cieszyły się spółki oferujące oprogramowanie. Fundusze poszukują też w Europie startupów ze sprawdzonymi rozwiązaniami w biotechnologii i cyfrowym zdrowiu, wykorzystującymi sztuczną inteligencję, a także fintechów. Pomimo bardzo dużej niepewności związanej z brexitem, Wielka Brytania to nadal główna scena inwestycji venture capital w Europie. Bardzo ważną rolę odgrywają też Niemcy (4,1 mld USD zainwestowanych w 2018 r.). Coraz ważniejszym rynkiem staje się Francja (3,1 mld USD) – w IV kwartale 2018 r. zainwestowano 117 mln USD we francuski startup, który stworzył platformę do wspólnych przejazdów samochodem, co było jedną z największych inwestycji funduszy w Europie w tym okresie. W 2018 r. w Europie bardzo silną rolę odgrywały korporacyjne fundusze venture capital. Takie fundusze odpowiadały za 25% transakcji w IV kwartale 2018 r. (i ponad 41% wartości wszystkich inwestycji) Polska jest jeszcze bardzo małym rynkiem z punktu widzenia globalnych funduszy venture capital. Naszą szansą jest obecna faza rozwoju globalnego rynku, w której fundusze coraz bardziej koncentrują się na dużych i dojrzałych już startupach. Coraz mniej jest inwestycji na całym świecie w projekty we wczesnej fazie zalążkowej i jeśli stworzymy w Polsce warunki, w których prawdziwie innowacyjne spółki będą mogły pozyskać środki na rozwój swoich produktów i skuteczne wejście na światowe rynki, to wykorzystując niszę w perspektywie kilku lat możemy się stać znaczącym graczem na europejskim rynku – mówi dr Jerzy Kalinowski, doradca zarządu KPMG w Polsce. **** O RAPORCIE: Raport pt. „Venture Pulse Q4 2018” to kwartalna publikacja dotycząca sektora venture capital, opracowany przez KPMG International. Raport przedstawia sytuację sektora venture capital w ujęciu globalnym i regionalnym, a ponadto zawiera dane nt. głównych trendów. Badanie zostało przeprowadzone na spółkach prywatnych, finansowanych przez fundusze venture capital, w tym firmy venture capital, podmioty korporacyjne bądź inwestorów prywatnych typu tzw. super angel. Analiza obejmuje dane pochodzące z całego 2018 roku. They influence the selection of funding sources that can be divided into classical and alternative. The first of these include the founding capital, bootstrapping and so-called FFF. Alternative sources of funding include crowdfunding, business angels, and venture capital. In Poland, the startups are financed mainly by the founders’ capital.

Jak wygląda rynek VC w Polsce? Do połowy marca 2019 roku polskie startupy zebrały ponad 75 milionów złotych, czyli więcej niż w jakimkolwiek kwartale w 2018 roku. Zostały sfinalizowane dwie duże transakcje: Packhelp (znany w Polsce jako który umożliwia samodzielne projektowanie i zamawianie spersonalizowanych opakowań pozyskał 38 mln zł. Tylko, stojący za aplikacją mobilną, która dzięki wykorzystaniu technologii AR pomaga w urządzaniu wnętrz zdobył 12 mln zł. Zamkniętych zostało również kilka mniejszych rund inwestycyjnych ( Fluentbe, Archdesk, Usarya Polska). Venture capital, inaczej kapitał wysokiego ryzyka przeznaczony jest dla firm technologicznych, które już funkcjonują na rynku, mają wypracowany model działania i duży potencjał rozwoju. Eksperci z Inovo Venture Partners przeanalizowali wszystkie dostępne informacje publikowane w latach 2017- 2018, by sprawdzić, jak rozwija się ten rynek nad Wisłą. Wnioski pokazują, że sporo jest do zrobienia. Rynek VC w Polsce jest mało przejrzysty, brakuje spójnych i konkretnych danych, które znajdują się w jednym miejscu. Zagranicznym inwestorom nieznającym dobrze polskiego rynku, trudno się odnaleźć w polskich realiach i dlatego rodzimym funduszom nie jest łatwo ich przyciągać i zachęcić do finansowania – Julia Krysztofiak-Szopa, prezes Startup Poland. Jak polski VC prezentuje się na tle innych krajów Europy? Według stowarzyszenia Invest Europe wartość inwestycji typu VC przeprowadzonych w 2017 roku na polskim rynku odpowiadała za proc. całości PKB. Jest to wynik gorszy niż ten uzyskany przez chociażby Węgry ( proc.) czy Danię ( proc.), a także niższy niż średnia dla całej Europy, która wyniosła proc. Z analizy przeprowadzonej przez ekspertów z Inovo Venture Partners wynika, że rzeczywisty udział inwestycji VC w nominalnym produkcie krajowym brutto w roku 2017 jest bliższy proc. Nie zmienia to jednak pozycji Polski w rankingu, co więcej, w 2018 roku wartość ta spada już do poziomu ok. proc. 2017 2018 Polska: Produkt Krajowy Brutto: $524 000 000 000 $586 000 000 000 Polska: Produkt Krajowy Brutto: $105 191 726 $58 874 283 jako procent PKB: 0,020% 0,010% Wartości inwestycji jako procentowy udział w PKB, według Inovo Venture Partners Wydatki w sektorze venture capital w 2018 roku wyniosły 190 miliardów dolarów, co oznacza ponad 40-proc. wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Wbrew światowemu trendowi, w 2018 roku wartość polskich inwestycji tej klasy aktywów zmalała z 396 do 213 milionów złotych, co oznacza spadek o ok. 46 proc. Jest to związane z końcem okresu inwestycyjnego kilku lokalnych funduszy wspieranych przez Krajowy Fundusz Kapitałowy (KFK) i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR). Ponadto, fundusze VC wspierane przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR) nie otrzymały jeszcze środków, a co za tym idzie nie rozpoczęły inwestowania – dodaje Michał Rokosz z Inovo Venture Partners. Czwarty kwartał 2017 roku był najbardziej aktywnym okresem inwestycyjnym ostatnich dwóch lat. Wartość inwestycji przekroczyła wtedy 150 milionów złotych. Odnotowano wejścia kapitałowe w spółki takie jak: Brainly (53 mln zł), Estimote (24 mln zł). Z drugiej strony, rok 2017 okazał się być rekordowy pod względem liczby rund finansowania przekraczających wartość 15 mln zł, takie środki otrzymały: Docplanner ( mln zł), Brainly ( mln zł), Elmodis (20 mln zł), PerfectGym ( mln zł), Booksy ( mln zł). Nowe fundusze VC W 2018 roku w Polsce powstało kilka funduszy, które mogą wesprzeć przedsiębiorców nie tylko kapitałem, ale także kontaktami i know-how. Fundusze te dzielą się na trzy grupy. Pierwszą są fundusze wspierane przez rodzinne firmy, tzw. Family offices: TDJ Pitango Ventures – wspólna inicjatywa polskiego przedsiębiorstwa TDJ oraz znanego, Izraelskiego funduszu Pitango, Manta Ray VC – fundusz venture capital utworzony przez Sebastiana Kulczyka oraz Fidiasz – fundusz venture capital prowadzony przez Krzysztof Domareckiego. Do drugiej grupy należą fundusze dokapitalizowane przez European Investment Fund (EIF): Market One Capital oraz Innovation Nest. Trzecią grupą są międzynarodowe fundusze, które do tej pory nie inwestowały na wczesnych etapach, takie jak: Finch Capital – niderlandzki fundusz inwestujący w całej Europie, wspierany także przez Polski Fundusz Rozwoju oraz Speedinvest – austriacki fundusz, który dokonał już 2 inwestycji w polskie spółki. Na rynku VC pojawią się nowi gracze W 2019 roku powstało kilka nowych funduszy ( Inovo Venture Partners – drugi fundusz czy Cogito Capital) gotowych wspierać spółki na nieco późniejszych etapach, a także wiele mniejszych funduszy utworzonych przy pomocy PFR – przy czym warto zaznaczyć, że kolejne tego typu fundusze właśnie się kreują. – Na pierwszy rzut oka 2018 rok był bardzo niepokojący ze względu na duży spadek. Jeśli weźmiemy jednak pod uwagę, że w zasadzie nie było w tym okresie publicznych środków, a za większość spadku wartościowego odpowiadała mniejsza liczba rund B, to obraz wygląda nieco bardziej optymistycznie. Na bazie naszych analiz planowanej podaży kapitału oraz jakości i etapu rozwoju polskich spółek jesteśmy przekonani, że w 2019 roku i najbliższych latach będzie dużo inwestycji na etapie rundy A, B i późniejszych, co będzie skutkować przebiciem łącznej kwoty 100 milionów dolarów rocznie – mówi Tomasz Swieboda, partner w Inovo. Zobacz nasz film na temat venture capital w Polsce: Może te tematy też Cię zaciekawią Employer branding – jak budować markę dobrego pracodawcy? Konkurowanie w biznesie nie sprowadza się jedynie do aspektu okołoproduktowego. Warunki konkurencyjne panują bowiem również w sferze zatrudnienia – wykwalifikowany pracownik jest w cenie i wie o tym każdy przedsiębiorca. Dlatego też pracodawcy podejmują szereg działań, mających na celu budowanie ich wizerunku jako tych, którzy zapewniają atrakcyjne warunki zatrudnienia, którzy stwarzają perspektywy rozwoju i dbają o przyjazną atmosferę w pracy. Właśnie te obszary obejmuje pojęcie employer brandingu. Jak zbudować własną kampanię employer brandingową? Czytaj dalej Bon na cyfryzację dla firm Twoja branża ucierpiała na skutek pandemii COVID-19? Masz pomysł lub rozpocząłeś projekt w zakresie cyfryzacji, wykorzystania technologii cyfrowych i dostosowania firmy do działania w takim modelu? Przeczytaj, czy możesz ubiegać się o bon na cyfryzację w kwocie 255 000 zł. Nabór trwa tylko do 5 października 2021! Czytaj dalej Sprzedaż opodatkowana i zwolniona – wskaźnik VAT Podmioty gospodarcze prowadzące działalność, oprócz sprzedaży towarów czy świadczenia usług opodatkowanych stawką podstawową lub stawkami obniżonymi, mogą świadczyć usługi zwolnione z VAT. Wystawiając faktury na te usługi stosują stawkę ZW. Przedsiębiorca świadczący usługi zwolnione z VAT musi pamiętać, że nie może odliczyć podatku VAT naliczonego od zakupów związanych ze sprzedażą zwolnioną z VAT. Czytaj dalej

^{Fundusze wysokiego ryzyka w Polsce Szerzej A. Kornasiewicz, Venture Capital w krajach rozwiniętych i w Polsce. Warszawa 2004, s. 87. 2 Tamże, s. 88. 26} W trzecim kwartale 2018 r. fundusze venture capital zainwestowały na świecie ponad 52 mld USD. Pomimo znaczącego spadku inwestycji w odniesieniu do poprzedniego kwartału, wartość inwestycji w ciągu III kwartałów 2018 r. jest większa niż w całym rekordowym 2017 r. Najwięcej pieniędzy zainwestowano w Azji, która jest w tej chwili największym rynkiem konsumenckim. Prawie połowa finansowania funduszy trafia do spółek tworzących innowacyjne oprogramowanie dla biznesu i administracji. Jednak fundusze coraz chętniej inwestują w spółki biotechnologiczne, cyfrowego zdrowia czy oferujące innowacyjne usługi transportu miejskiego. Jak wynika z badania KPMG, Europa stanowi obecnie zaledwie 10% globalnego rynku inwestycji funduszy venture capital. Rekordowe inwestycje funduszy venture capital w 2018 r. W III kwartale 2018 r. łączna kwota zainwestowanych środków wyniosła 52 mld USD, co oznacza spadek o 25% w stosunku do poprzedniego kwartału. Warto pamiętać, że na wyniki drugiego kwartału wpłynęła rekordowa transakcja, w której chiński fintech oferujący usługi płatności on-line pozyskał od kilku funduszy aż 14 mld USD. Rok 2018 jest absolutnie rekordowy, jeśli chodzi o wartość inwestycji funduszy venture capital – w ciągu III kwartałów fundusze zainwestowały już więcej niż w rekordowym do tej pory 2017 r. W tej chwili Azja ze swoim olbrzymim rynkiem konsumenckim odgrywa kluczową role na rynku venture capital: 8 z 10 największych transakcji w III kwartale 2018 r. to inwestycje w azjatyckie spółki. Analizy KPMG wskazują również, że fundusze preferują coraz bardziej dojrzałe startupy. W ciągu trzech kwartałów fundusze zainwestowały w 2 751 spółek w ramach pierwszej rundy finansowania, podczas gdy w rekordowym 2014 r. były to 7 352 spółki. W ciągu ostatnich 4 lat ponad dwukrotnie wzrosły mediany inwestycji robionych przez fundusze w ramach poszczególnych rund finansowania: w fazie zalążkowej (ang. seed) rozwoju z 0,5 mln USD w 2014 r. do w 1, 1 mln USD, a w przypadku wczesnej fazy (ang. early stage) z 2,8 mln USD do 5,9 mln USD. Inwestycje funduszy venture capital są coraz większe. Obecnie inwestuje się w startupy, które budują naprawdę innowacyjne rozwiązania technologiczne i planują ekspansję międzynarodową. A takie spółki potrzebują większych pieniędzy, żeby się szybciej rozwijać. Warto ten aspekt wziąć pod uwagę budując rynek venture capital w Polsce – mówi dr Jerzy Kalinowski, doradca zarządu KPMG w Polsce. Fundusze VC szukają innowacyjnych startupów Od wielu lat fundusze venture capital koncentrują się przede wszystkim na inwestycjach w spółki produkujące zaawansowane oprogramowanie wykorzystywane w cyfryzacji biznesu i administracji – aż 45% środków zainwestowanych przez fundusze służyło finansowaniu rozwoju firm softwarowych w III kwartale 2018 r. Nadal olbrzymim zainteresowaniem cieszył się sektor biotechnologii i cyfrowego zdrowia. Jednak ostatni kwartał to eksplozja transakcji spółek oferujących innowacyjne rozwiązania transportu miejskiego. Inwestuje się w spółki budujące elektryczne skutery, czy innowacyjne systemy dla autonomicznych pojazdów. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszą się startupy oferujące rozwiązania usług transportowych w modelu współdzielenia zasobów (ang. economy sharing). Cyfryzacja jest najważniejszym trendem na całym świecie i nic dziwnego, że fundusze tak chętnie inwestują w spółki, które rozwijają innowacyjny software wykorzystywany we wszystkich branżach. Inwestorzy bacznie obserwują, jakie są w tej chwili najważniejsze wyzwania społeczne i gospodarcze i stąd wynika duże zainteresowanie startupami z sektora zdrowia czy budującymi cyfrowe rozwiązania dla aglomeracji miejskich – mówi dr Jerzy Kalinowski, doradca zarządu KPMG w Polsce. Europa stanowi tylko 10% globalnego rynku VC Wartość inwestycji funduszy venture capital w Europie w trzecim kwartale 2018 r. wyniosła 5,2 mld USD. Było zdecydowanie mniej transakcji, za to znacząco wzrosła wartość pojedynczych inwestycji. Na sytuację na rynku europejskim wpływa zmniejszenie liczby inwestycji dokonywanych przez aniołów biznesu oraz liczby pierwszych rund finansowania. Największą inwestycją funduszy w ostatnim kwartale było pozyskanie 300 mln USD przez niemiecką firmę, oferującą usługi e-commerce w całej Europie. Wielka Brytania i Niemcy to od wielu lat najsilniejsze rynki venture capital na naszym kontynencie. Pomimo zbliżającego się brexitu rynek brytyjski jest bardzo aktywny. Brexit w tej chwili wpływa bardziej na zmianę strategii międzynarodowej brytyjskich startupów – np. fintechy starają się pozyskać w krajach kontynentalnej Europy licencje pozwalające na świadczenie usług finansowych w ramach całej Unii Europejskiej. Natomiast w Niemczech po rekordowych inwestycjach funduszy w pierwszym kwartale 2018 r (prawie 1,5 mld USD), fundusze zainwestowały w trzecim kwartale ponad 830 mln USD. Coraz silniejszy staje się hiszpański rynek startupowy – w ciągu III kwartałów 2018 r. fundusze venture capital zainwestowały w hiszpańskie startupy ponad 650 mln USD. Podobnie do światowego rynku, także w Europie sektor biotechnologii staje się coraz bardziej atrakcyjny dla funduszy venture capital. Największa inwestycja w tej branży o wartości 147 mln USD została dokonana w brytyjską spółkę, zajmującą się innowacyjnymi metodami leczenia genetycznego. W Europie coraz silniejszą rolę w inwestycjach w innowacyjne spółki odgrywają korporacyjne fundusze venture capital. Przykładowo w Niemczech 2/3 wartości wszystkich inwestycji stanowią działania takich funduszy. Dla największych polskich przedsiębiorstw to wyraźny sygnał, że model korporacyjnego funduszu venture capital to jedno z najważniejszych rozwiązań dla skutecznego pozyskiwania innowacji z zewnątrz organizacji – mówi dr Jerzy Kalinowski, doradca zarządu KPMG w Polsce. Pełna wersja raportu dostępna na stronie Brainly, Booksy i ICEYE wiodły prym. Rekordowa suma inwestycji w polskie start upy w 2020. Brainly, Booksy i ICEYE wiodły prym. przez Jacek Rosa 23 lutego 2021. źródło: PFR. W pandemicznym 2020 roku inwestycje venture capital w Polsce osiągnęły rekordowe wyniki. Sumaryczna liczba tego typu transakcji wyniosła 340, czyli niemal połowę

Co jakiś czas staram się „złapać puls” ekosystemu startupowego w Polsce – nagabuję i przepytuję ludzi z różnych „stron barykady”. Dzisiaj chciałby się podzielić z Wami takim specjalnym wywiadem z czterema przedstawicielami jednych z najprężniej działających funduszy VC w Polsce. Zadałem pytania o stan polskiej branży, inwestycje z Unii, jakość projektów i bolączki całego ekosystemu. Mam nadzieję też, że to co przeczytacie pozwoli Wam podjąć decyzję w trakcie poszukiwania odpowiedniego funduszu. Zapraszam do lektury. Przedstawiciele funduszy: Marcin Szeląg (Innovation Nest) – I’m a VC based in Poland, focused on European early stage SaaS companies. I’m mostly interested in martech and vertical SaaS. I blog at @MarcinSzelag and you can also follow me on Twitter for updates on startups. I also started a crowdsourced list of blogging VCs – feel free to use the data or contribute to the list -> Tomasz Swieboda (Inovo) Inwestor w booksy, brand24, Sotrender i wielu innych spółkach technologicznych. Wcześniej pracował przy dużych transakcjach w Penta Investments ( jako członek rady nadzorczej Empik Media& Fashion) oraz w banku inwestycyjnym Rothschild. Członek rady programowej Startup Poland, mentor w programie Techstars Metro Group w Berlinie. W wolnych chwilach składa Lego. Bartek Gola (SpeedUp Group) – Partner zarządzający SpeedUp Group, przedsiębiorca i innowator. Współtwórca kilkunastu startupów technologicznych. Studiował na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Po studiach związał się z branżą marketingową. Tam przeszedł wszystkie szczeble kariery aż do Partnera zarządzającego w BTL Group (udziałowiec i współtwórca) oraz TEQUILA\ Polska. Był twórcą Prezesem zarządu pierwszego polskiego Holdingu reklamowego INDIGITY Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych w dziedzinie marketingu i strategii biznesowych. Wieloletni Prezes Stowarzyszenia Marketingu Bezpośredniego. Marcin Kurek (Protos VC) – Przedsiębiorca i inwestor branży technologicznej. Założyciel i Partner Zarządzający w Protos VC. Co-founder w ( Business Angel w wielu projektach internetowych, np. ( etc. Focus: Marketing, Produkt, Strategia. ICO to zagrożenie czy wsparcie dla biznesu VC? Marcin Szeląg – Odkąd jestem związany z branżą VC słyszę co jakiś czas o nowym zagrożeniu i zmianie status quo. Pamiętam podobną ekscytację przy starcie Angel List. Następnie przy akceleratorach. Później przy crowdfundingu. Teraz ICO. Jeśli pytasz mnie czy cokolwiek z tych rzeczy miało wpływ na mój biznes – odpowiadam nie. Blokchain, kryptowaluty a teraz tokeny/ICO to nowopowstający rynek. Jednym z produktów tego rynku to możliwość zebrania finansowania za pomocą emisji tokenów. Porównując to do rynku VC to sam kapitał jest małym wycinkiem wsparcia jakie daje profesjonalny inwestor. Na dzisiaj nie czuję aby ICO było zagrożeniem ani też wsparciem dla Venture Capital. Tomasz Swieboda – Nie wiem. Jeszcze nie zgłębiłem tego tematu tak jak bym chciał. Nie wypowiadam się w tematach, na których się nie znam. Dla mnie na dzisiaj ICO może być zarówno dysrupcją, która zmiecie biznes VC, jak i piramidą finansową. Nie wiem. Bartek Gola – ICO jest nie zamierzam się obrażać. nawet jak dziś jest napędzane wzrostem wartości krypto. Moim zdaniem musimy się dostosowywać. Na dziś uważam, że jest za wcześnie na pozycjonowanie pre czy post ICO ale chciałbym abyśmy w ciągu 6 miesięcy zrobili jakiś deal preICO. Wydaje mi się, że połączenie smart money od VC i wsparcie społeczności jak przy ICO to może być świetne połączenie. Boje się tylko, że ludzie nie zdają sobie sprawę jak duża będzie death rate na projektach ICO. Będzie sporo rozczarowań. Marcin Kurek – Blockchain i ICO to zdecydowanie najbardziej hot tematy w tym roku. Według jednych to rewolucja na miarę powstania internetu, dla innych to chwilowa spekulacja. Ja osobiście tematem jest bardzo podniecony:). Liczby (o ile są prawdziwe) za rok 2017 robią wrażenie. Według Pitchbook w tym roku w startupy oparte o blockchain zainwestowano w sumie 1,66 mld USD. Z tej kwoty 1,3 mld zebrano za pomocą ICOs, a resztę od tradycyjnych VC. Ciężko na razie stwierdzić czy ICO to zagrożenie czy wsparcie dla VC. Nie sądzę też, czy należy to właśnie rozważać w takim wymiarze. Myślę, że jest to zjawisko, które należy zrozumieć i się do niego dostosować. Wtedy może być wsparciem. Co ciekawe są już przykłady VC, które robią swoje własne ICO (AxionV). Znam też osobiście dwa VC, które myślą nad swoim ICO. Zastanawia mnie też robienie ICO przez startupy nie oparte o blockchain:) Gdybyś mógł cofnąć się w czasie i podjąć decyzję o inwestycji – którą polską spółkę byś wybrał? Marcin Szeląg – Staram się nie patrzyć w przeszłość. Jestem zadowolony z portfela Innovation Nest. Oczywiście jak każdy inwestor mam swoje własne „antyportfolio” – póki co nie chciałbym się nim dzielić publicznie. Jako inwestor skupiony na softwarze B2B patrzę stosunkowo wąsko na rynek. Gdbym jednak miał cofnąć się w czasie to zainwestowałbym w Base. Tomasz Swieboda – Wciąż Booksy, wciąż Brand24. Tylko więcej środków:) Bartek Gola – Dobre pytanie i pewnie Ciebie zdziwię ale Nightly Marcin Kurek – Jest parę dobrych polskich spółek, w które nie zainwestowałem a miałem taką okazję. Taką spółką jest na pewno Growbots, gdzie Grzesiek Pietruszyński z zespołem wykonują dobrą robotę moim zdaniem. Największe Twoim zdaniem obecnie „przehajpowane” branże w których powstają startupy? Marcin Szeląg – Jestem ortodoksyjny. Zawsze powtarzam, że branża VC to butikowa działalność. To oczywiście nie oznacza, że nie mamy do czynienia z niesamowitym rozwojem przedsiębiorczości na całym świecie. Katalizatorem tego trendu jest technologia/internet. Wiele osób zakłada działalność w tym obszarze. Słowo startup w klasycznym znaczeniu już dawno się zdewaluowało. Mamy „hajp” na startupy. Gorące subtrendy dzisiaj to na pewno AI, VR, IOT. Tomasz Swieboda – VR, chociaż długoterminowo mocno w to wierzę. Bartek Gola – Widzisz jak mówisz „hajp” to czuję że coś tam jest pejoratywnego a my jako branża potrzebujemy baniek aby wynieść niszowe technologie do mainstreamu „schrossować chazm;-)” Co roku pojawiają się nowe hype’y: druk 3d, Beacony, VR / AR z każdej z tych branż – na dziś przegrzanych – udałoby się wybrać jedną dwie perełki. Więc: „hajp is good” Marcin Kurek – Ciężko powiedzieć. Wydaje mi się że IOT jest 'przehajpowane’. Obecne wyniki branży do oczekiwań sprzed 1-2 lat trochę rozczarowują. Największy hype teraz to oczywiście wspomniany blockchain. Ale ciężko jest jeszcze ocenić czy ten turbo hype odpowiada potencjałowi tej branży. Jest rok 2020. Skończyły się pieniądze z PFR, KFK i licznych agend unijnych. Polski rynek startupów i VC ma szanse przetrwać bez zewnętrznego wsparcia? Marcin Szeląg – Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Kiedyś opublikowałem na FB taki diagram przedstawiający strukturę rynk VC. Aby ten rynek działał prężnie jest potrzebnych kilku aktorów. Dzisiaj największym wyzwaniem dla polskich VC jest brak instytucjonalnych LP (Limited Partners). Tą rolę wypełnia Państwo poprzez liczne agendy i programy. Jeśli ich zabraknie to zebranie funduszu VC stanie się dla wielu zarządzających wręcz niemożliwe. Sytuację zmienia EIF (European Investment Fund), który kilka miesięcy temu zainwestował np. w Innovation Nest Fund II. To zewnętrzny inwestor instytucjonalny a więc niezależy od lokalnych instytucji. Jeśli w naszym kraju ma rozwijać się rynek Venture Capital to takich instytucjonalnych inwestorów musi być znacznie więcej. Klasycznie są nimi fundusze emerytalne, Family Offices, fundusze powiernicze, inne instytucje finansowe. Dzisiaj Venture Capital w Polsce to znikoma klasa aktywów. Tomasz Swieboda – Jasne, jako cześć globalnego ekosystemu. Jak mówi Atomico „wielkie spółki mogą pochodzić z każdego miejsca”. Te z funduszy, które dostaną kasę od PFR, jak wejdą na najwyższy poziom , to przetrwają. Go big or go home:) Za 10 lat będzie wiadomo, kto zrobił porządną robotę w tym biznesie. Rynek przetrwa. Bartek Gola – U nas Państwo finansuje pewnie jakiś 60-70% kapitału w funduszach. To jest nie do utrzymania na dłuższą metę. Na dziś to konieczne bo nie ma kapitału prywatnego i dodatkowo nie rozumie on tej klasy aktywów. Musimy więc „zakręcić kołem” ale ono musi dalej kręcić się samo. Jeżeli obecne fundusze nie przyniosą dobrych zwrotów (powyżej 10% rocznie) to tej branży nie będzie. Marcin Kurek – Myślę że w najbliższych latach branża w Polsce będzie na mocnych sterydach. Pojawi się dużo środków dla stratupów, głównie na tym bardzo, bardzo wczesnym etapie. Możliwe że po raz pierwszy będziemy mieli do czynienia z 'rynkiem startupu’, a nie 'rynkiem inwestora’. Do tej pory zazwyczaj startupy zabiegały o uwagę i czas inwestora by pozyskać środki. Teraz może być odwrotnie przez jakiś czas. No i od tego jak te środki będą wydane zależy co dalej. Jeżeli chociaż kilka % spółek, które dostaną sterydy okaże się dużym sukcesem to będzie dobrze. Wtedy fundusze, które w nie zainwestowały też pokażą zwrot i będą mogły dalej działać. Najlepsze miejsce na świecie do założenia firmy i korzystanie z ekosystemu startupowego to…? Marcin Szeląg – Dolina Krzemowa – nie oszukujmy się. Izrael – dla pewnego typu przedsięwzięć. Dla innych miast na świecie można by było stworzyć obiektywny ranking biorąc pod uwagę a) liczbę inwestorów b) liczbę większych firm technologicznych c) liczbę developerów. W Europie do tych miast na pewno należą Londyn, Paryż, Berlin. Tomasz Swieboda – Polska? Kanada. USA. Niemcy? te wszystkie miejsca mają swoje plusy. Najważniejszy jest dostęp do pieniędzy i doświadczonych ludzi, którzy już coś zbudowali. Bartek Gola – Nie znam całego świata ale z tego co widziałem to: Izrael, Berlin, Singapur, Dolina Krzemowa (która jest najbardziej zamknięta). Podsumowując: Berlin. Chciałbym aby była tez Warszawa. Marcin Kurek – Ciężko powiedzieć, jest bardzo dużo zmiennych. Dostęp talentów na rynku przede wszystkim, koszty pracy, atrakcyjność inwestycyjna ze strony VC danej lokalizacji, focus geograficzny biznesu, itd. Więc myślę że kluczem jest jakiego typu biznes robimy i jaki mamy longterm scope na rynki docelowe. Jak robimy marketplace gdzie w większości przypadków najpierw bazujemy na domestic market należy biznes robić w krajach które są naturalnym środowiskiem dla marketplace. Czyli duże gospodarki gdzie wygrywając swój rynek można już mieć sporą skalę. Nie ma sensu raczej startować z marketplace w Estonii gdzie za to są świetne warunki pod hardware i software. Wymień trzy najczęstsze błędy polskich startupów w czasie rozmów z VC? Marcin Szeląg – 1) niewystarczające przygotowanie 2) zbyt małe ambicje 3) słaby pitch Tomasz Swieboda – 1) brak bardzo jasnego planu, co chce się zrobić / jaką firmę zbudować 2) wiara, że VC rozwiąże problemy startupu 3) brak zrozumienia języka i komunikacji inwestorów. Bartek Gola – Strasznie potrzebujesz komiksowości a ja strasznie staram się jej uniknąć. Błędy to zawsze kombinacja pomiędzy nadmierną pychą a nadmierną skromnością, Widzisz, to pozorny paradoks. U nas mamy albo nadmiernie skromnych marzycieli albo przemądrzałych, pyszałkowatych cwaniaków. Brakuje nam zdrowo pewnych siebie przedsiębiorców. Kolejny błąd – z mojej perspektywy – to koncentracja na Polsce. Niby banał i „so 2012” ale jednak ludzie ciągle myślą,ze można zacząć i skończyć w Polsce (nie, nie można w 90% przypadków). Ostatni przypadek, choć nie najmniej ważny brak zrozumienia, że dla funduszu venture, przy naszym profilu ryzyka (czytaj :dużo nie wychodzi) oferowanie nam zwrotu – wypadku sukcesu – na poziomie „2-3 razy kapitał” to nieporozumienie. My zarabiamy tylko na projektach, które dają potencjał „razy 10”. Proszę pomyślcie o tym, kiedy dyskutujemy o wycenie w momencie inwestycji. Marcin Kurek – Jest tego dużo. Nie będę wymieniał tych podstawowych jak brak przygotowania, niekompletność teamu, albo przychodzenie z kilkoma pomysłami na raz itd. Załóżmy, że startup ma pełny team, jest dobrze przygotowany, ma biznes plan i jest dość mocno zaawansowany w rozmowach z VC. Najważniejsze: 1) zły wybór VC. Nie każdy VC pasuje do każdego startupu. Robienie deale z VC tylko dlatego że daje dobre warunki i jest znany na rynku nie wystarczy. To będzie partner na lata. Więc fajnie jest wiedzieć czy VC, z którym gadamy ma specjalizacje zgodną z naszym biznesem. Który partner w funduszu będzie nam pomagał i jaki ma profil. 2) niedogadanie się z VC co do wspólnych intencji. VC mają ograniczony lifetime. Jeżeli robimy deala z VC którego liefetime kończy się za 3 lata i juz za 2 będzie chciał sprzedać swoje udziały to mamy problem. 3) Brak ustalenia zasad follow on. Warto wiedzieć od początku czy VC z którym gadamy będzie wchodził w kolejnej rundzie i czy ma jakieś wymagania aby to zrobić. Brak followon od VC który jest u nas może utrudnić kolejną rundę. Wymień trzy najczęstsze błędy polskich VC popełniane podczas decydowania o inwestowaniu w startup? Marcin Szeląg – 1) Duża awersja do ryzyka 2) Niedoszacowanie znaczenia dobrego zespołu 3) Niewystarczająca znajomość rynku Tomasz Świeboda – 1) myślenie, że jest się mądrzejszym od założycieli, zrobi się to lepiej, zarządza się lepiej, wie się lepiej. To zdecydowanie największy błąd 2) robienie inwestycji samemu – uważam, że ko-inwestycje z aniołami biznesu / innymi funduszami są ważne 3) myślenie „dam niższą wycenę to więcej zarobię” zamiast „im więcej ma przedsiębiorca tym lepiej”. Bartek Gola – Tu jest mi znacznie łatwiej się wypowiedzieć. Nie zrozumienie branży, w którą się inwestuje, przez co oczekiwanie potwierdzenia w postaci krótkoterminowych przepływów finansowych. Wczesne zyski (czasami nawet przychody) antagonizują wzrost. W rezultacie polska branża VC nie skaluje dużych międzynarodowych biznesów. Trzeci błąd, to brak zaufania, przekonanie,ze kontrola negatywna jest kluczem. Marcin Kurek – Tych też jest sporo:) Najczęściej spotykane błędy polskich VC, które sam też popełniałem ale staram się unikać. 1) Zbyt mała inwestycja. Każda runda powinna mieć jakiś cel, dojścia do konkretnego milestone. Jeżeli kasa się kończy a spółka nie złapała masy krytycznej albo nie dokończyła produktu to często źle zbudowano BP. Wtedy fundusz nie ma często odwagi aby zrobić follow-on a spółce ciężko jest pozyskać środki od innych inwestorów gdy ich własny VC nie followuje. 2) Ciśniecie na zbyt niską wycena. Brak widzenia big picture otoczenia spółki i potencjału. Spółki, które są świadome, iż ich 'sufit’ jest bardzo daleko wiedzą też, że rund finansowania będzie wiele. Dlatego oczekują wysokiej wyceny przy seed i kolejnych rundach, która nie odzwierciedla wyników spółki ale jest związana z ich potencjałem. 3) Brak należytego sprawdzenia zespołu. Sam fakt że ktoś wydaje się mega smart i dobrze rozumie swój biznes nie oznacza że będzie dobry w egzekucji. Warto dowiedzieć się o ludziach z którymi się będzie pracować wszystkiego co się da:) Gdybyś miał jako fundusz 1 miliard dolarów w jakie spółki (w Polsce i na świecie) byś zainwestował? Marcin Szeląg – Mając $1B pod zarządzaniem, oczekiwaniem Twoich inwestorów jest zwrot co najmniej 3x. To oznacza, że wartość portfela funduszu po exitach musi być co najmniej $3B (duże uproszczenia). To w znaczący sposób determinuje w jakie obszary a w konsekwencji spółki możesz inwestować. W Polsce pewnie byłby to CD Project. Na świecie klub „jednorożców” jest już znacznie większy więc jest z czego wybierać. Flatiron Health, Veeva Systems, N26. Tomasz Świeboda – Gdybym miał 1 miliard jako VC, do zainwestowania w spółki technologiczne, to wszedłbym w 8 inwestycji po średnio 100 mln, w pierwszej rundzie 50 mln dolarów. Trudno mi powiedzieć co to za spółki – byłyby to firmy, które mają plan jak wydać 50 mln dolarów. Z naszego portfela pewnie byłyby na dziś max 2-3 spółki:) Bartek Gola – Skoncentrowałbym się na branżach / technologiach, które będą ważne (mainstream) za 5 lat. Moim zdaniem to AI oraz cybersecurity. Następnie szukałbym talentów (największych, nie dostępnych geograficznie), w tym obszarze na całym świecie. Simple like that. Marcin Kurek – Nie chciałbym mieć funduszu na 1 mld USD. Najbardziej efektywne są fundusze 50-150 mln USD. Więc pewnie podzieliłbym 1 mld na 6-9 funduszy z osobnymi teamami z focus SaaS based Marketplace i SaaS w różnych geografiach. No i jeden fundusz na 100 mln USD ze strategią ala Kima Ventures bo jestem bardzo ciekawy jak to by działało:) Myślisz Estonia – i pojawia się skojarzenie „Skype”. Który polski startup ma szansę stać się wizytówką Polski? Marcin Szeląg – Duży medialny sukces, przynoszą „niestety” produkty konsumenckie. Nie jesteśmy w tym mocni. Nasza specjalizacja to B2B. Mógłbym powiedzieć Brainly, jednak jest to produkt niszowy bo targetowany dla ograniczonej grupy wiekowej. Myślę, że wciąż czekamy na TĄ firmę, która stanie się taką wizytówką. Tomasz Swieboda – Booksy, Brand24. Bartek Gola – Ej, to nie rok 2010. Już mamy powody do dumy. „Witcher” to sukces globalny w branży bardziej konkurencyjnej niż skype (ok, Skype był bardziej dysruptywny). Dziś więc, to CD Projekt Red za sukces globalny – popkulturowy, Allegro to sukces bardziej lokalny, głównie finansowy ale też pokazujący skalę i potencjał. Ciągle jednak szukamy naszego Waze czy Mobileye. Chcę je znaleźć. Marcin Kurek – Jeżeli ma to być projekt tak rozpoznawalny jak Skype to musi być B2C. Saas B2B nie stanie się nigdy raczej wizytówką kraju w masowej globalnej świadomości. Więc największe szanse mają obecnie dwa polskie globalne biznesy B2C, czyli Docplanner i Brainly. Myślę też, że Witcher i CD Projekt już w pewnym stopniu są taką wizytówką. Jakbyś ocenił polski ekosystem startupowy AD 2017? Marcin Szeląg – Tutaj się pewnie narażę – bez zmian. Przyjmijmy kryterium patrzenia na nasz rynek przez pryzmat rund A. Do póki można je liczyć na palcach obu rąk to wiemy, że mamy jeszcze dużo do zrobienia. Tomasz Swieboda – Zaczynamy rozumieć swoje miejsce w świecie, budować globalne relacje, globalne firmy. Nie ma dziś środków publicznych, mało jest kapitału, dostają go najlepsi. Bartek Gola – W kółko to samo: za mały, w stosunku do potencjału. Zbyt mało obecny w mediach biznesowych i głowach tuzów polskiego i regionalnego biznesu. Za dużo mody, za mało pieniędzy. Marcin Kurek – Jestem związany z ekosystemem w Polsce od 2008 kiedy zakładaliśmy Wtedy na palcach jednej ręki można było policzyć startupy, które dostały VC funding i zrobiły dobry exit. Poza MCI i BMP nie było też praktycznie żadnych VC. Słowo startup i VC w ogóle nie istniały w świadomości społecznej. Od tego czasu upłynęły lata świetlne. W ostatnich latach bardzo rozbudował się sektor VC. Startupy stały się modne. Stały się też pewnego rodzaju lifestylem. Projektów z każdym rokiem jest zdecydowanie więcej. Ich jakość i przygotowanie powoli się poprawia. Więc wiedza i best practices w ekosystemie się kumuluje. Mimo tego, w innych krajach ten postęp był dużo większy (np. Estonia). Ciekawe jak ekosystem się zmieni po uruchomieniu środków z PFR. Mam nadzieję że dojdzie do dużo większej migracji talentów z korporacji do startupów bo stosunkowo łatwo będzie można pozyskać inwestycje w fazie pre-seed. Jak byś określił mocne strony swojego funduszu? Jakie startupy powinny pomyśleć o kontacie z wami? Marcin Szeląg – Najmocniejszą stroną Innovation Nest jest nasze portfolio. To founderzy, których wsparliśmy są naszą najlepszą wizytówką. IN skupia się na Softwarze B2B. Tomasz Swieboda – Nasze mocne strony: 1) potrafimy się bardzo mocno operacyjnie zaangażować w spółki jeśli jest taka wola obu stron (nas i założycieli) 2) mamy dobre relacje zagranicą, znamy fundusze i aniołów biznesu za granicą 3) widzieliśmy jako zespół jak powstają duże firmy, zarówno w Inovo jak i w naszych doświadczeniach wcześniej. Chciałbym by odzywały się do nas spółki, które mają globalne ambicje. Founderzy, którzy już budują firmy, które sprzedają za granicą i mają apetyt na dużo więcej. Bardzo dobrze nam się współpracuje z zagranicznymi funduszami, więc jak ktoś chce globalnego inwestora to warto nas mieć przy sobie. Bartek Gola – Jesteśmy funduszem stworzonym przez przedsiębiorców, specjalizującym się we wczesnych fazach inwestycji. Koncentrujemy się na wybranych obszarach technologii (na dziś: med, ad i fin tech, cybersecurity oraz technologie związane ze sztuczną inteligencją). Jesteśmy bezkompromisowi w realizacji swojej wizji budowy regionalnych liderów technologicznych. Nasz sukces nigdy nie jest definiowany odmiennie od sukcesu naszych spółek / przedsiębiorców. Zarabiamy „z nimi” nie „na nich” Marcin Kurek – Inwestujemy głównie w Marketplace (Saas based) i w Saas. Z kategorią Marketplace jesteśmy związani od lat, wiemy o tym bardzo dużo i uważamy też za najbardziej przyszłościową. Wchodzimy w fazie Seed i A. Staramy się być funduszem, który daje realne wsparcie i pomaga ale też nie za bardzo, by to jednak founderzy czuli pełnię władzy i odpowiedzialności za swoją firmę:) Docelowo nie chcemy być tylko VC ale pewno rodzaju miejscem wiedzy i kompetencji, gdzie gromadzony jest know how i best practicies ale też można znaleźć pomoc od spartnerowanych software house czy HR. Jakbyś określił to co dzieje się obecnie w Dolinie Krzemowej (seksizm w Google’u, afera Ubera, klapa Juicero). To moment fundamentalnych zmian czy implozja? Marcin Szeląg – To branża jak każda inna. Ma swoje jasne i ciemne strony. Pamiętajmy, że żyjąc w świecie technologi jesteśmy zamknięci w bańce. To strasznie mały świat chociaż może nam się wydawać, że dzisiaj każdy tu pracuje. Na świecie jest ponad 7 miliardów ludzi. Ich codzienne wyzwania i zmartwienia w żaden sposób nie stykają się z cukierkowym światem spółek technologicznych i inwestorów. Tomasz Swieboda – To są różne rzeczy. Dolina Krzemowa ma swoje porażki, bo jest miejsce, gdzie ludzie nie boją się podejmować ryzyka. To wciąż niesamowite miejsce, gdzie można bardzo dużo osiągnąć. Moim zdaniem w startupach sukcesy są dużo ważniejsze niż porażki. W Dolinie tych sukcesów jest najwięcej na świecie, to się nie powinno zmienić. Błędy po drodze są nieuchronne, nie mam więc problemu z klapą niektórych spółek (Juicero). Bartek Gola – To mnie fascynuje, wiesz – ja jestem w tej branży, w dużej części z przyczyn idealistycznych. Pewnej biznesowej kontrkulturowości, która towarzyszyła startupom, kiedy „don’t be evil” nie było tylko rechotliwym wspomnieniem. Myślę,ze fascynacja osobami takimi jak Jobs, który – jak się wydaje – był nie tylo geniuszem ale też złamasem prowadzi do niezdrowego kultu jednostki. Biografie Muska, Jobsa, książki o Bezosie to pochwała socjopatycznego stylu zarządzania, sukcesu za cenę wartości. To – moim skromnym zdaniem – jest problem. Marcin Kurek – Myślę że mogą występować dwa powody. W Dolinie jest takie nagromadzenie sukcesu i fame, że niektórzy tracą perspektywę i im odbija. Drugie to takie, że może ta branża stała się już na tyle duża i mainstremowa w USA że dosięgają ją negatywne zjawiska, które też występują w tradycyjnych branżach. Patrząc na wyceny spółek mamy do czynienia z powtórka „dotcomwej bańki”? Marcin Szeląg – Chciałbym wierzyć, że tak :) Po pęknięciu bańki, wrócilibyśmy do normalności. Od kilku lat mówi się, że ta bańka w końcu pęknie. Ja zamiast analizować bańki, staram się zrozumieć gdzie jesteśmy z punktu widzenia makroekonomii i głównych trendów technologicznych. To co dla mnie jest mega trendem i na pewno nie ma charakterystyki bańki to smartphone’y i wszechobecny (tani) internet. Zmierzamy do 5 a może 7 miliardów konsumentów podłączonych do jednej sieci. To zmienia wszystko. Tomasz Swieboda – Nie wiem. Na pewno światowe giełdy są bardzo wysoko. Bartek Gola – W Polsce? NIEEEEEEE. Na świecie też nie, choć wiele „UNICORNÓW” zrobi wkrótce down rounds (inwestycje przy obniżonej wartości w stosunku do poprzedniej rundy). 2000 rok to było sprzedawanie potencjału. Dziś technologia ma Klientów: ich czas, emocje i portfele. Za wysokie wyceny? Tak. Bańka? Nie. Marcin Kurek – Niektóre wyceny faktycznie są crazy. Ale myślę że nie ma powtórki z bańki dotcom. Wtedy mało kto rozumiał jak startupy mają zarabiać i jaki mają potencjał. To była typowa bańka oparta na niewiedzy. Obecnie wyceny oparte są o potencjał i potencjalne przyszłe wyniki. Jest to oczywiście estymacja ale oparta na wiedzy i doświadczeniu myślę. Snap – hit czy kit? Marcin Szeląg – W 2007/2008 roku będąc w Epulsie i patrząc na serwisy społecznościowe w Polsce myślałem, że to Nasza Klasa jest naszym największym zagrożeniem. Dzisiaj wiemy, że Facebook zgarnął wszystko. Nie udało mu się tylko spenetrować kilku zamkniętych rynków. Dzisiaj dla wielu osób Facebook = Internet. Pamiętajmy, że Facebook to również Instagram i Whatsapp. Mam co raz mniejszą wiarę w to, że to jakiś kolejny produkt społecznościowy zmniejszy dominację Facebooka. Dla mnie Snap nie daje żadnej nowej wartości. Być może na koniec dnia okaże się, że nie daje je też innym użytkownikom. Tomasz Swieboda – Nie wiem. Bartek Gola – Biję się z myślami bo mój syn i jego dziewczyna pojawili się na Insta. Do tego momentu myślałem, że cytuję „Instgram to taki snap, na którym starzy ludzie żebrzą o lajki”. Wierze w poziomy, całoekranowy format mobilny jako w przyszłość telewizji (nie SM, ale telewizji). Prymitywne kopie, robie przez Facebooka wydawały mi się tak nieautentyczne. Ale dziś…? Snap zmienił social media. Facebook a teraz Apple z animojis pokazują jak wizjonerski był ich produkt. Ciągle w nich wierzę, ale chowam ręce bo już za ich sukces, ich nie połóżę. Marcin Kurek – Snap jest ok:)

Dane o inwestycjach funduszy PFR Ventures (2008 - H1 2023) Baza dostępna jest w różnych układach (" views "). Przełączając je, możesz przeglądać spółki lub fundusze np. w podziele na portfele lub programy PFR Ventures. Jeżeli osadzona poniżej baza zajmuje za mało miejsca na ekranie, w prawym dolnym rogu znajdziesz przycisk Fundusze VC, czyli inaczej venture capital, to różnego rodzaju jednostki, które dokonują inwestycji w początkujące przedsiębiorstwa na niepublicznym rynku w zamian za udziały lub akcje. Jedną z form funduszy VC są fundusze seed capital, o których mówiliśmy w poprzednim poście, a które wyróżnia zasilanie nowych pomysłów lub jedynie koncepcji, a więc pierwszej fazy działania projektu. Poprzez VC finansowane są najczęściej innowacyjne, technologiczne przedsiębiorstwa, które obarczone są wysokim ryzykiem, ale jednocześnie mogą przynosić ponadprzeciętne zwroty z inwestycji. Celem jest osiągnięcie zysku będącego efektem wzrostu wartości firmy, a nie samej działalności produkcyjnej lub usługowej. Venture capital to przykład tzw. smart money, czyli formy inwestycji, która poza kapitałem obejmuje także mentoring i doradztwo. Inwestor, który płacąc określoną kwotę staje się udziałowcem przedsiębiorstwa, wspiera je swoją wiedzą i doświadczeniem i pomaga mu w rozwoju, co niekiedy jest dużo bardziej pożądane niż samo finansowanie. Przed rozpoczęciem wysyłania projektów do funduszy VC warto przeprowadzić ich wstępną analizę. Poszukać informacji na temat warunków inwestowania przez dany fundusz (zwłaszcza tego, czy są zainteresowani pakietem mniejszościowym czy większościowym), formą przesyłania formularzy (pitch deck, teaser, biznesplan itd.) oraz dokonać analizy rodzaju projektów, w które inwestuje – niektóre fundusze czują się dobrze wyłącznie w wybranych branżach, w których mają najwięcej doświadczenia. Poniżej znajduje się lista wybranych funduszy venture capital w Polsce. SpeedUp Venture Capital Group ul. Obornicka 330 60–689 Poznań, Poland 48 61 827 09 99 zglosprojekt@ Fundusz inwestuje w perspektywie od 3 do 8 lat w projekty obarczone wysokim ryzykiem kierując się kryteriami siły zespołu, wartości budowanej przez produkt i potencjału rynkowego. Najlepszą drogą kontaktu z funduszem jest rekomendacja projektu przez osobę z kręgu kontaktów zawodowych funduszu, kontakt przez LinkedIn lub na branżowych spotkaniach. W ostateczności fundusz przyjmuje pitch decki i teaser’y wysyłane za pośrednictwem poczty e-mail. Projekty, w które zainwestował fundusz to rozpoznawalne w świecie startupów rozwiązania, takie jak Zencard, Ifinity, Legimi, Starbroker, Black Pearls Advisory al. Grunwaldzka 472, 80-309 Gdansk 48 533 643 209 office@ Fundusz specjalizujący się w smart money, czyli kompleksowym wsparciu – finansowym (do 1 mln zł), mentorskim i doradczym. Koncentruje się na projektach technologicznych na wczesnym etapie rozwoju głównie w zakresie rozwiązań poprawiających jakość życia, rolnictwa, produkcji żywności oraz sektora kosmicznego. W portfolio funduszu znajdują się takie pomysły jak: Tokeo, Parkanizer, Tiketto, Quantum Lab. Experior Venture Fund ul. Cybernetyki 9 02-677 Warszawa 48 22 462 73 90 office@ Experior Venture Fund został utworzony z Krajowym Funduszem Kapitałowym (KFK), którego środki finansowe pochodzą z Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Zainwestowane w projekt środki mają na celu podwyższenie kapitału własnego spółki poprzez objęcie przez fundusz pakietu mniejszościowego lub niewiele większego niż 50%. W portfolio znajdują się takie projekty jak: iTaxi, Fuero Games, XTRF, Tourmedica. IQ Partners ul. Rzymowskiego 53 02-697 Warszawa Budynek Adgar Wave, wejście A 48 22 567 00 00 biuro@ info@ Podmiot inwestycyjny specjalizujący się we wsparciu projektów w różnych fazach rozwoju (w tym seed i startup) z sektorów internetu, mobile, e-commerce oraz IT. Fundusz wsparł takie projekty jak: Prowly, Antyweb, Triverna, Jojo Mobile. MCI Management Warszawskie Centrum Finansowe ul. Emilii Plater 53, XXI p., 00-113 Warszawa, Polska (+48) 22 540 73 80 office@ Jeden z wiodących funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej, powstały w 1999 roku i notowany na GPW od 2001 roku. Realizuje inwestycje w spółki w początkowym etapie działalności, w fazie wzrostu i ekspansji. Specjalizuje się w projektach z zakresu nowych technologii i ochrony środowiska. W portfolio znajdują się Prowly, iZettle, MyBaze. Giza Polish Ventures ul. Narbutta 20/33, 02-541 Warszawa 48 22 208 62 42 info@ Fundusz, którego merytorycznym sponsorem jest jeden z najbardziej renomowanych funduszy VC w Izraelu, Giza Venture Capitals. Inwestuje w projekty na różnym etapie rozwoju, jeżeli posiadają one duży potencjał międzynarodowy. Specjalizuje się w dziedzinach IT, mediów, internetu, nauki, Wsparte przez fundusz startupy to Teroplan, Vivid Games, Audioteka, NanoVelos. Online Venture Sp. z Malczewskiego 139 80-114, Gdańsk 48 (58) 728 27 07 inwestycje@ Powstały w 2012 roku Online Venture inwestuje w przedsięwzięcia biznesowe z branży internetowej i technologii mobilnych w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej w kwotach 50-700 tys. zł. Fundusz nie inwestuje w pomysły – wnioskodawca musi mieć przygotowany chociaż zarys projektu, posiadać zaangażowany i zdeterminowany zespół i jasną wizję rozwoju. Atutem projektu jest jego międzynarodowy potencjał. Ostatnie projekty zrealizowane przy wsparciu Online Venture to: Gifty, Customer iCare, Playdingo. Protos Venture ul. Wilcza 28/5 00-544 Warszawa Fundusz VC inwestujący w Polsce i za granicą, stworzony przez doświadczonych przedsiębiorców, którzy wspierają startupy finansowo i merytorycznie. W portfolio funduszu znalazły się takie projekty jak: Positionly, Allani, Shoplo, Lavito, Kekemeke, Gamekit. SATUS Venture Sp. z ul. Oleandry 2 30-063 Kraków 012 294 72 15 biuro@ Grupa podmiotów zarządzająca funduszami seed i VC, włączająca się w innowacyjne działania z branż ICT, biotechnologii czy inżynierii, w szczególności te we wczesnej fazie rozwoju. Grupa łączy potencjał i zalety funduszy inwestycji zamkniętych, tradycyjnej sieci aniołów biznesu oraz instytucji naukowo-badawczych. Grupa wsparła takie projekty jak Husarion, Kangur Elektronics, Legimi, OpenCard, SentiOne, Aligo Capital Sp z Gdański Park Naukowo – Technologiczny Ul. Trzy lipy 3 80-172 Gdańsk 659 954 150 inwestycje@ Fundusz specjalizuje się we wsparciu doradczym i kapitałowym (do 1 mln zł) projektów we wczesnej fazie realizacji z obszaru zaawansowanych technologii, medycyny, chemii, OZE, ochrony środowiska, biotechnologii, IT/ICT. Fundusz zainwestował w Emerald i dr Pocket. Quality Business Network QBN Seed Fund ul. prof. Życzkowskiego 14 lok. 90 31-864 Kraków 732 929 733 office@ Proces wsparcia startupów przez QBN Fund opiera się na kilku etapach. W pierwszej fazie – akceleracja biznesu w Polsce. Następnie umożliwienie startupom wyjazdu do Stanów Zjednoczonych na okres 3 miesięcy i rozwoju pod okiem mentorów. Ten etap docelowo kończy się rundą finansowania liczoną w milionach dolarów, a wybrane startupy oceniane są przez stronę amerykańską. Ostatecznie, te z wysokim potencjałem, mają zagwarantowane wsparcie finansowe ze strony QBN Fund. TechMine Fund Sp. z ul. Grabowa 2 , 40-172 Katowice 48 32 720 23 25 kontakt@ TechMine wspiera przedsiębiorców finansowo, operacyjnie i strategicznie na różnych poziomach rozwoju biznesu. Dostarcza niezbędnych narzędzi oraz doradza w zakresie opracowania modelu biznesowego, stworzenia struktury organizacyjnej, opracowania planu dystrybucji, marketingu i PR. Pomaga także pozyskać środki z Unii Europejskiej (100-500 tys. zł) i nawiązać relacje międzynarodowe. eFund ul. Nowogrodzka 50 00-695 Warszawa 48 22 11 20 120 office@ Fundusz istniejący od 2011 roku, wspiera firmy planujące globalną ekspansję, poszukujące partnerów lub inwestorów na rynku amerykańskim, planujące otwarcie biura lub przedstawicielstwa na terenie Doliny Krzemowej. Warunkiem jest zaangażowanie i determinacja zespołu oraz działanie w branżach z wysokim potencjałem rozwoju (np. IT, high-tech, bio-tech, clean-tech). Innovation Nest 24th of November Ząbkowska 27/31, Warszawa partners@ Innovation Nest inwesuje we wczesnych fazach (seed i series A) w przedsiębiorstwa technologiczne z sektora B2B, których produkty lub usługi mają międzynarodowy potencjał. Jego zadaniem jest wspieranie lokalnych projektów i skalowanie ich na rynek globalny ze wsparciem kontaktów i funduszy z Doliny Krzemowej. Hedgehog Fund ul. Prosta 51, 9 piętro (Grupa Pracuj) 00-838 Warszawa Fundusz Aniołów biznesu inwestujący w pomysły z dziedziny technologii i komunikacji. Specjalizuje się w projektach z zakresu: marketplace, E-commerce, B2B, czy Internet of Things. Inwestuje maksymalnie do 1 mln PLN w zamian za udziały mniejszościowe. Hedgehog posiada w swoim portfelu takie inwestycje jak Allani, Evenea, Preply, Kekekmeke, czy Fuero Games. WSI Capital Sp. z Sp. komandytowa ul. Gwiaździsta 69F 01-651 Warszawa 48 (22) 718 41 30 biuro@ Podmiot zarządzający funduszami Venture Capital, który lokuje kapitał w spółki na różnych etapach rozwoju. Choć inwestują w startupy, to bliższe są im przedsiębiorstwa z udokumentowaną historią rynkową. Catmood Sp. z al. Solidarności 53/7 03-402 Warszawa 509-398-256 biuro@ European Venture Investment Group ul. Kobylińska 3 61-424 Poznań 48 61 226 13 40 kontakt@ Fundusz inwestycyjny typu Venture Capital wywodzący się Europejskiego Centrum Doradztwa Finansowego. Inwestuje w projekty na wczesnym etapie rozwoju, a także podmioty planujące ekspansję lub rozwój nowych produktów. Inwestycje odbywają się na zasadzie obejmowania udziałów za wkład pieniężny. Minimalna stopa zwrotu z inwestycji musi wynosić 30% rocznie. IdeaLab Venture Capital ul. Marii Curie-Skłodowskiej 3/63 35-094 Białystok Adres korespondencyjny: ul. Puławska 2 02-566 Warszawa 665 655 123 info@ Fundusz VC oferujący do 1 mln zł na rozwój pomysłu lub projektu w zamian za mniejszościowy pakiet udziałów. Pomaga dopracować pomysł i przygotować biznesplan. Wsparł takie projekty jak: Duon, Univail, Riftcat. Inventity Foundation ul. Chmielna 19 00-021 Warszawa 22 244 20 53 fundacja@ „Inventity – investors for inventions” to fundusz zalążkowy o modelu działania bazującym na wiedzy, innowacjach i współpracy. Inwestuje w projekty z sektorów odnawialnych źródeł energii, biotechnologii, medycyny, lifescience, chemii, ICT. Prometeia Ventures Ul. Strzegomska 138 (IV piętro) 54-429 Wrocław 48 71 33 72 814 biuro@ Prometeia Capital kooperuje z przedsiębiorcami planującymi rozpoczęcie działalności lub znajdujących się obecnie na etapie jej uruchamiania. Wpiera ich specjalistycznym know-how oraz kapitałem (od 50 do 800 tys. zł). Większe projekty realizuje wraz z partnerami w formie funduszy VC. Infini Sp. z ul. Żurawia 43 (II piętro) 00-680 Warszawa +48 22 629 26 36 infini@ Fundusz specjalizujący się w projektach badawczych, które przekuwa w dobrze prosperujące przedsiębiorstwa. Kryteriami inwestycyjnymi są zespół, potencjał rynkowy, model biznesowy, i wykorzystywana technologia. Wspierają projekty w początkowej fazie do wysokości 1 mln zł. Investin Sapieżyńska 10 00-215 Warszawa Polska tel: + 48 604 526 507 biuro@ Investin rozwija i finansuje zaawansowane technologie poprzez inwestycje VC oraz prowadzi programy akceleracji startupów. Portfolio obejmuje innowacyjne projekty oparte o wyniki prac B+R, mocną własność intelektualną oraz unikalny know-how branżowy. Prowadzą również fundusze zalążkowe adresowane do konkretnych branż i sektorów gospodarki, takich jak: technologie materiałowe, zasoby naturalne i energia, technologie informacyjne i komunikacyjne, technologie bezpieczeństwa i podwójnego zastosowania oraz obszar ochrony zdrowia i urządzeń medycznych. Skyline Ventures Al. Komisji Edukacji Narodowej 18, lok 3b, 02-797 Warszawa tel. 22/859 17 80 zarzad@ Fundusz typu VC, związany z Grupą Kapitałową Skyline Investment Rozpoczął działalność w 2010 r. Założony okres trwania funduszu to 10 lat. Kapitalizacja wynosi 40 mln zł, a kapitał na inwestycje dostarczają Skyline Investment i Krajowy Fundusz Kapitałowy Tar Heel Capital Al. Wojska Polskiego 41 lok 45 01-503 Warszawa (48) 22 121 17 38 office@ Fundusz typu Private Equity finansujący rozwój firm z udokumentowanymi wynikami, które mają potencjał do zajęcia pozycji lidera rynkowego. Zainwestował w takie spółki jak: Radpol, LiveChat Software, Apreo. Vertigo Investments Budynek Nefryt Domaniewska 39, 02-672 Warszawa 22 288 88 00 Waldemar Mierzejewski: @ Wojtek Stankiewicz: @ Tomasz Zofka: @ Typowy przedział inwestycji tego domu inwestycyjnego to spółki z przychodami w przedziale od 10 do 50 milionów złotych. Inwestują także w posiadające duży potencjał mniejsze spółki,a nawet gotowi są finansować wybrane pomysły biznesowe w ich początkowej fazie rozwoju. WinVentures Sp. z Budynek WOLF NULLO – parter ul. Francesca Nulla 2 00-486 Warszawa 698-619-428 @ WinVentures to fundusz typu multi stage VC inwestujący w firmy na etapie start-up i ekspansji, które zasila kwotą do 12 mln zł. Projekty o większym zapotrzebowaniu na kapitał, w które zainwestuje WinVentures, mogą liczyć na dalsze finansowanie w ramach podmiotów Grupy W Investments. Point Nine Capital Jaegerstrasse 65 10117 Berlin, Niemcy info@ Analizując polskie fundusze nie sposób pominąć Point Nine Capital, który co prawda ma swoją siedzibę w Berlinie, ale z chęcią inwestuje w projekty wywodzące się z Polski. Zainwestował w Brainly, DocPlanner, Kekemeke. Jest jednym z doskonałych przykładów na to, jak powinien funkcjonować fundusz VC. .